ՉԱՐՆ ՈՒ ԲԱՐԻՆ ԸՆԴԴԵՄ ՍԵՎ ՏԻՐԱԿԱԼԻ

Հավերժության ամրոցի տիրակալի խումբը նկատելով մոտեցող վտանգը, շրջան կազմեց, տղային առնելով իր մեջ։ Ագռավներն ու մողեսները անցան հարձակման, աշխատելով ամեն գնով վնասել խմբին և նրանից խլել շիվը։ Վտանգը տեսնելով, Գրինյուսը արձակեց իր կանաչը, տղային թաքցնելու համար։ Երբ արդեն տղան ապահով տեղում էր Ավրորիտն ու Արեգանին, Դավիդի հետ միասին վեր սլացան։ 

Անհավասար ուժերի միջև մարտն սկսվել էր, երբ նորից հայտնվեց Ֆլամեն հրե թռչունների հետ։ Նա մխրճվեց կանաչի մեջ, միաժամանակ տարածվելով վեր ու վար։ Լսվեց ճարթճարթյուն, ճիչ ու վայնասուն։ Տարածվեց տհաճ խանձահոտ։

- Խելագա՛ր, նորի՞ց դու՛, հեռացի՛ր, քո օգնությունը ավելի շատ թշնամուն է ուրախացնում, քան մեզ գոհացնում։ Քո ներկայությունը կործանարա՛ր է, հեռացի՛ր,- հազից խեղդվելով, բղավեց Վանդև-Կուբիկը։

Գրինյուսը ստիպված ետ քաշեց ճյուղերը և մի քանի ջրե ուժգին շիթեր բաց թողեց Ֆլամեի վրա, որից նա կիսատվեց, սկսեց ծխալ, այնուհետև իջնելով, տարածվեց գետնին, հեռացավ և մնաց մոտակա սարի ուսին, որպես բարձր խառույկ։

Ֆլամեի հեռանալուց հետո, երևաց նրա թողած հետքը՝ Գրինյուսից բարձրանում էր ծուխ և գոլորշի, սական նա իր կանաչ փեշերով շարունակում էր պաշտպանել Վագին, իսկ տղան իր հերփին կուչ եկած պաշտպանում էր կանաչ շիվը։

Հակառակորդի բանակի մեծամասնությունը խանձվել էր, նրանցից ամենածիծաղելին ագռավներն էին, որոնցից շատերը անփետուր սողում էին գետնի վրա։ Մողեսները տնքում էին փուչիկի պես ուռչող ու պայթող այրվածքներից։ 

Էմմին, Էդգարը և Լուտինան դեռ ճանապարհին էին և միայն Ֆլամեի հեռանալուց հետո կարողացան միանալ Գրինյուսին։ Հակառակորդի միակ պայքարող ուժը մնաց Վանդև- Կուբիկը, քանի որ բորենիների ոհմակը ևս տնքում էր այրվածքներից՝ նրանք ցավից գալարվում էին հողերի մեջ, արձակելով մարդկային լաց հիշեցնող վայնասու։

Բրոնզե զրահով սև տիրակալը վերևից տեսնելով թավագլոր բորենիներին, սկսեց անկանոն կրակել ուսերին տեղադրված զենքից։ Նրա կրակի տարափին զոհ էին գնում և ագռավները և բորենիները, իսկ Հավերժության ամրոցի տիրակալի խումբը շրջան  կազմած, պաշտպանում էր տղային շիվի հետ մեկտեղ։

Վերևից Դավիդը նկատեց դեպի շիվը շտապող Լիվանին և ցած սլացավ․

- Գրինյու՛ս, պաշտպանի՛ր շիվը,- զգուշացրեց նա։ Ծերունին ստիպված էր նորից տղային թաքցնել կանաչի մեջ, որքան էլ դրանից նրա ուժերը ջլատվեին։ Դավիդը մնաց Գրինյուսի մոտ, մինչև Լիվանի այնտեղ հասնելը։ Երբ նրանք դեմ առ դեմ դուրս եկան՝ երկու հակառակորդների միջև սկսվեց ձեռնամարտը։ Ողջ պայքարի ընթացքում Լիվանը ձգտում էր դեպի տղան, իսկ Դավիդը երկար մտրակը փաթաթում էր նրան և ետ քաշում, թույլ չտալով հասնել տղային։

Սև ծերուկի անկանոն կրակահերթից սկսվեց համատարած խուճապը երեք ուժերի միջև։

- Լիվա՛ն խլի՛ր նրանից շիվը,- լսվեց Վանդև-Կուբիկի ձայնը։ 

- Գրինյու՛ս, պետք է ջրե՛լ շիվը տղայի ձեռքով, շտապե՛ք, ժա՛մն է,- մինչ Լիվանը աշխատում էր հասնել շիվին, անսպասելի բոլորի համար հայտարարեց Ավրորիտը, շտապելով ցած, օգնելու Դավիդին։ Լսելով հրահանգը, սև տիրակալի կատաղությունը գագաթնակետին հասավ և կրակն ուղղեց Արեգանիի կողմը։ Ավրորիտը ստիպված եղավ Դավիդին մենակ թողնել, նորից վեր սլանալ Արեգանիին օգնելու։ Նա նետեց երկար մտրակը, մի պահ խճճելով ծերունուն։

Այդ ընթացքում Գրինյուսը շտապեց մաքուր ջրով լցնել շողացող տուփը, նկատելով, ագռավներն ու մողեսները կլոր շրջան կազմած, իջան ներքև, խանգարելու ծերունուն։ Գրինյուսի համար դժվար էր միաժամանակ պաշտպանել տղային և ջուր լցնել շողացող տուփը, իսկ տղան կուչ եկած և պաշտպանում էր շիվը և անհամբեր սպասում ջրին։

Թուլացած բորենիների ոհմակը ցասման էր հասցրել սև ծերունուն, ուստի նա կրակում էր անկանոն և բոլորին։ Նրա ցասմանը շարունակում էին զոհ դառնալ ագռավները և մողեսները։

- Այդ ծերուկը խելագար է, նրա համար չկա ոչ յուրային, ոչ թշնամի՝ նա բոլորիս կոչնչացնի,- հուսահատ վեր նայեց Գրինյուսը շշնջալով և փորձեց լիանայի ճյուղերի մեջ խճճել նրան, սակայն կրակահերթից ճյուղերը կտրտվում ու ցած էին թափվում։

Ագռավամարդը տեսնելով սեփական բանակի սպանդը, բարձրացավ ամպերից վեր և սրընթաց իջավ, կտուցի մեկ հարվածով շշմեցնել սև տիրակալին։ Թեկուզ կրակը դադարեց, սակայն տղան վիրավոր էր։ Մինչև Սև տիրակալը նորից ուշքի կգար, Վագը մի կերպ վերցրեց ջրով լցված շողացող տուփը, ջրեց շիվը․․․ 

                                                    ԴԵՊԻ ԱՆԱՐԱՏ ՀՈՂԸ

Ավրորիտը մտավ ամրոց, բոլորը հետևեցին նրան։ Ամենավերջինը ներս մտավ Լուտինան։ Որոշ ժամանակ անց, նորից բացվեց Հավերժության ամրոցի դուռը՝ առաջինը դուրս եկավ Ավրորիտը, այնուհետև մյուսները։ Նորիրց վերջինը դուրս եկավ Լուտինան՝ մաքուր հագնված և բավականին հաճելի տեսքով։ Վագը նրա հետ էր՝ ձեռքին բռնած շողացող տուփը։ Խումբը երկար քայլեց, մինչև հասավ Սև այգու սահմանը։ Արեգանին, Ավրորիտը և Դավիդը վեր սլացան, մի քանի շրջան անելով, նորից ետ եկան․

- Մենք ուսումնասիրեցի՛նք սահմանը,- սկսեց Ավրորիտը,- Չնայած Ֆլամեի հետքն այնտեղ բացակայում է, բայց այնտեղ էլ մարդաշատ է և հազիվ թե մեր ներկայությունը աննկատ մնա։

- ԵՎս մեկ նշանակալից նորություն,- միջամտեց Արեգանին, բոլորը ուշադիր նայեցին նրան,- Այնտեղ տեսա՛նք, ժայռին գամված Լիվանին։

- Իսկ մյուսնե՞րը,- հետաքրքրվեց Գրինյուսը, չթաքցնելով ուրախությունը։

- Որքան հասկացա՛, նրանք գերված են Սև տիրակալի կողմից,- բացատրեց Արեգանին։

- Ի՞նչ էլ պատահած լինի նրանց, կարծում եմ Սև այգու սահմանը լի է խորթուբորդերով, կտրուկ իջվածքներով, անդնդախոր կիրճերով։ Նման տեղերում մեզ համար այնքան էլ դժվար չի լինի գտնե՛լ մի գաղտնի անկյուն և կյանքի կոչել շիվը,- խոսեց Գրինյուսը, հենված ձեռքի գավազանին։

- Ուրեմն առա՛ջ,- հրամայեց Ավրորոիտը,- Իմացած եղե՛ք, եթե մեզ նկատեն՝ պատրա՛ստ ենք մարտի,- խոսքն ավարտելով, Ավրորիտը ուզեց վեր սլանալ, երբ նրան միացան երկու ընկերները։ Տեղ հասավ նաև Գրինյուսը մյուսների հետ։ Նրանց միացան Արևի որդին, Հավերժության ամրոցի տիրակալը և Դավիդը։

- Հիշե՛ք,- սկսեց Արեգանին,- Սա՛ կենաց կռիվ է և ո՛չ մահու և միակ հնարավորությունը հաղթելու՛։ Երբե՛ք չմտածե՛ք պարտվելու մասին։ Մեր ենթագիտակցությունը պե՛տք է աշխատի՛ միայն հաղթելու ուղղությամբ և այնտե՛ղ՝ ձեր մեջ, դուք պե՛տք է կարողանա՛ք շոշափե՛լ հաղթանակը։ Միայն ա՛յդ դեպքում մե՛նք կհաղթե՛նք երկու ուժերին։

- Ուրեմն քայլեցի՛նք,- վրա բերեց Ավրորիտը և առաջ ընկավ։ Էմմին ու պատանին զարմանքով իրար նայեցին, երբ իրենց ընկերները ոչ թե վեր սլացան, այլ պետք է քայլեին խմբի հետ։

Երկար ժամանակ պահանջվեց, մինչև խումբը աննկատ, սողեսող հատեց բարձունքը և հասավ ստորոտին, որին հաջորդում էր խորը կիրճը։ Տեսնելով, բոլորը մնացին շվարած։

- Գտա՜,- հանկարծ գոչեց ծերունին և երկարացրեց լիանայի ճյուղերը, կամուրջ կապելով անդունդի վրա։ Երբ բոլորը բարեհաջող անցան, ամենա վերջինը անդունդը հատեց Գրինյուսը, Վագին գրկած։

Խմբի կանգնած տեղից պարզ երևում էր Լիվանի դեմքը։

- Մենք շատ մոտիկ ենք նրանց, զգույշ եղե՛ք,- հրահանգեց Ավրորիտը։

- Ես առաջ կգնա՛մ, իսկ դու՝ Գրինյու՛ս հետևի՛ր ինձ։ Առաջին հարմար պահին տղային ինձ մոտ բե՛ր տուփի հետ,- հարտարարեց Արեգանին։

- Ո՛չ Արեգանի՛, սա իմ խնդիրն է,- նրա ճամփան կտրեց Ավրորիտը։

- Դու Արևի որդին ես՝ ապագան է քեզ պատկանու՛մ, իսկ մերը ներկան է և մենք պե՛տք է պայքարե՛նք չարի դեմ, մինչև՛ լիարժեք հաղթանակ,- առաջ եկավ Դավիդը, այսպես խոսելով։

- Արևի որդին ոչ մի ժամանակի չի՛ պատկանում, ինչպես մայր արևը,- պատասխանեց Ավրորիտը։

- Մե՛նք միասի՛ն ենք,- գոչեցին բոլորը։

- Օգնեցե՜ք,- հանկարծ լսվեց հեռվից։ Բոլորը նայեցին ձայնի կողմը՝ Լիվանն էր։

Զգուշության համար, նրանք շրջանցեցին բարձունքը և հայտնվեցին ժայռի հետևում, որին գամված էր Լիվանը։

- Դու ու՞մ ես օգնության կանչում,- գլուխը ժայռի հետևից հանելով, հարցրեց Արեգանին։

- Նրանք այստե՛ղ են, օգնեցե՛ք,- առանց պատասխանելու, շարունակեց մի աչքանին։

- Կարո՞ղ ես չբղավել,- նրա դիմաց դուրս եկավ Արեգանին։

- Նրանք ինձ դավաճանեցի՛ն,- նկատելի խեղճացավ նա։

- Սակայն նորից քո հույսը նրանք են։ Նրանց ես օգնության կանչում։

- Իսկ դուք ինձ կազատեի՞ք, եթե ձեզ դիմեի։ Խնդրում եմ, ազատե՛ք ինձ այստեղից։ Խոստանում եմ վրեժ լուծե՛լ դավաճան Վանդևից։

- Այն մեր կողմից անմտություն կլինե՛ր,- առաջ գալով, ասաց Գրինյուսը, նայեց ներքև, տեսնելով մոտեցող Ռոբենին, խաղաղ ձայնով դիմեց Լիվանին,- Ազատության դիմաց, պետք է մեր պայմանը կատարե՛ս, իսկ հետո՛․․․

- Ի՞նչ պայմանի մասին է խոսքը,- զարմանքի հետ մեկտեղ հույսով լցվեց հռետորը։

- Ահա՛ գալի՛ս է մեր պայմանի նախաբանը,- նկատեց Արեգանին, Լիվանը զարմացած նայեց նրան,- Այո՛, այո՛ լուսնի զավակ՝ առաջին պայմանով, մեզ չես մատնում, ինչ էլ որ լինի,- նա արագ ավարտեց խոսքը և ընկերների հետ քաշվեցին ժայռի հետևը։

- Երևում է շատ ես ձանձրանում, ձայնդ գլուխդ ես գցե՛լ,- չարախնդաց դրոշակակիրը,- Ուզու՞մ ես մի քիչ զվարճանալ,- մահակը ձեռքի մեջ խաղացնելով շարունակեց հեգնել նա։

- Ո՛չ, ես չեմ ձանձրանում,- միակ աչքը մահակին սևեռած, վախվորած պատասխանեց նա։

- Ուրեմն մնա՛ գամված, ինչպես հրամայված է,- ասաց դրոշակակիրը և ուղղվեց դեպի աշխատողները,- Արա՛գ աշխատե՛ք, եթե չե՛ք ուզում, որպեսզի ձեր վիճակը ավելի վատանա,- Ռոբենը նման կերպ տարված էր փառասիրությամբ։ Նա աշխատում էր ամեն գնով աչքի ընկնել Սև տիրակալի մոտ, իսկ Լիվանը գամված ժայռին սարսափով հետևում էր նրան և բոլորին։

պահից օգտվելով, Արևի որդին և հավերժության ամրոցի տիրակալը  Դավիդի հետ աննկատ հայտնվեցին հեռվից նշմարվող մի կտոր սևահողի մոտ, միաժամանակ նրանց ոտքերի տակ հայտնվեց լիանայի ճյուղը, նկատելով այն, Արեգանին սեղմեց ոտքով և նրանց մոտ հայտնվեց ծերունին տղայի հետ։

- Վա՛գ, շտապի՛ր հողը ձեռքերով փորե՛լ,- հրամայեց Ավրորիտը։ Տղան զարմացած նայեց նրան,- Այո՛, այո՛, զարմանալը վաղուց նորաձև չէ՝ սկսի՛ր․․․

  

                                          

                                                      ՀԱՂԹԵԼԸ ՀԵՇՏ Է, ԱՅՆ ԻՐԱՑՆԵԼն Է ԴԺՎԱՐ

Երբ Արեգանիի գլխավորությամբ ոսկյա շիվը շողացող տուփի հետ հայտնվեց լեռնային կղզու  մայրաքաղաքում, նախարարները դեռ մրափած էին աթոռների վրա, տեսնելով եկողներին խառնվեցին իրար, իսկ շատերը անակնկալի եկած աթոռներից վայր ընկան․․․

- Ե՞րբ են նրանք դուրս եկել բանտից,- զարմացած հարց տվեց մի գեր նախարար, որ փորձում էր սթափվել քնից։

Նորից իրադրությանը խառնվեց Ֆլամեն։ Բոլորը պառկեցին գետնին, իսկ մի նախարար կատաղած բղավեց․

- Նորի՞ց դու, չքվի՛ր ասպարեզից,- հրե կինը դժգոհած անցավ կիսաավեր այգիներով, պուրակներով ու տներով, իր հետևից թողնելով մոխիր և ամայություն։

- Այստեղ համարյա ոչ մի թիզ անարատ հող չմնաց,- շվարած շուրջը նայելով ասաց Գրինյուսը։

- Այո՛, պետք է այն փնտրել լեռնային թերակղզուց դուրս,- միջամտեց Դավիդը։

- Չնայած հաղթանակին, մեր մոտ ամեն ինչ այնքան էլ հարթ չէ, ինչպես կցանկանայինք,- նրանց մոտ հայտնվելով ասաց Ավրորիտը։

- Ինչու՞, բացի Ֆլամեից ուրիշ խնդիր էլ ունե՞նք,- անհանգստացավ Գրինյուսը։

- Այնտեղ, սահմանին տեսա մեր հակառակորդին․․․

- Եվ ի՞նչ։

-  Նրանք գերվարվել են բորենիների կողմից և հավանականությունը քիչ չէ, որպեսզի նրանք միաբանվեն։

- Ինչպե՞ս, չէ՞որ նրանք իրար դեմ էին կռվում,- տարակուսեց Դավիդը։

- Այո՛, թերևս չպետք է մոռանանաք՝ այդ երկու ուժերը նույն լուսնի ծնունդն են և չի բացառվում իմ միտքը,- միտքն ավարտեց Ավրորիտը։

- Իսկ սա՞,- ոգևորված գոչեց Վագը, տուփը վերև բարձրացնելով։

- Այն առայժմ ոչինչ է,- ձեռքը թափահարեց Ավրորոիտը,- Մինչև հողի մեջ ծիլ չտա, որը այնքան դժվար է ներկա ժամանակի համար։

- Մի՞թե մի կտոր անարատ հող չի մնացել,- մտահոգվեց նաև պատանին։

- Կա՛,- անսպասելի գոչեց ծերունին։

- Որտե՞ղ,- անհամբեր հարցրեց Ավրորիտը։

- Լեռներում և կիսաանապատում՝ իհարկե տեղ-տեղ․․․

Այո՜,- ծոր տվեց Արեգանին, ձեռքերը կրծքին խաչած,- Պարզվում է, մենք բավականին դժվարին կացության մեջ ենք։ Միշտ էլ հաղթելն ավելի հեշտ է եղել, քան այդ հաղթանակը պահելն ու կյանքի կոչելը։

- Պետք է փորձել մոտենալ սահմանագծին, որտեղ բորենիներն են իրենց գերիներով,- առաջարկեց Դավիդը։

- Դժվար է՝ այդ սպիտակ տան ծերուկը բավականին զգուշավոր է։

- Կաշխատենք աննկատ մնալ,- պատասխանեց Ավրորիտը։

- Այո՛, զգույշ լինելը մեր դեպքում ավելնորդություն չէ, քանի որ այնտեղ են նաև այս երկրի խաբվածները, որոնք ժամ առ ժամ վրեժով են լցվում,- նկատեց Գրինյուսը։

- Մենք կարո՛ղ ենք,- անսպասելի գոչեց Էմմին, որը մինչ այդ Լուտինայի հետ լուռ լսում էր։

- Ինչպե՞ս,- զարմացավ Արեգանին։

- Ինչի՞ համար են Հավերժության ամրոցը և նրա ոգին։

Արեգանին և Ավրորիտը նայեցին իրար,- Միտքը վատը չէ, սակայն այդ դեպքում մենք չենք խուսափի ընդահարումից,- ասաց Ավրորիտը, ապա շարունակեց,- Ուրեմն առա՛ջ։ Գրինյու՛ս ուղեկցի՛ր նրանց,- հրահանգեց Ավրորիտը, սլացավ վեր, նրան հետևեցին Արեգանին և Դավիդը․․․

  

                                                        ՌՈԲԵՆԸ

Արևի լեռան վրա Ավրորիտի տարած հաղթանակից հետո, Սև այգում նույնպես արև ծագեց։

Ռոբենը բորենիների հետ մարտում վիրավոր ընկած էր։ Նա ուշքի գալով, տեսավ արևը, շշնջաց․

- Հրա՞շք է,- փորձեց նստել, բայց անսովոր մի ծանրություն խանգարեց նրան։ Նա մի կերպ իր վրայից ետ հրեց անշնչացած մարմինը և նստեց։ Ռոբենը շրջապատված էր անշնչացած բորենիներով և մարդկային մարմիններով։ Նա երերալով ոտքի ելավ։ Նրա մարմինը տնքում էր, իսկ հագուստը պատառոտված էր ու արյունոտված։ Թևը վիրավոր էր՝ վերնաշապիկից մի կտոր պոկեց, փաթաթեց վերքին, ծոցից հանեց դրոշը, սկսեց քայլել քաղաքի ավիրված ու արյունոտված փողոցներով։ Նրա դրոշի տակ սկսեցին հավաքվել ոչ վաղ անցյալի խաբված բազմության մնացուկները։ Շուտով այն վերածվեց ավարառուների երթի, քանի որ նրանք շալակած տանում էին իրենց յուրացարած ավարը։

Ռոբենը առաջինը նկատեց դիմացից եկողներին և բարձրացրեց ձեռքը՝ երթի մարդիկ կանգ առան։

- Նրա՛նք են,- ասաց մոտեցողներից մեկը։

- Այո՜,- ծոր տվեց մյուսը,- Շատ քիչ մարդ է մնացել։

Ռոբենը եկվորներին ճանաչելով ետ-ետ գնաց,- Անիրավները ձեզ խաբեցի՛ն, իսկ ե՛ս մոլորյալս՝ անգամ եռագլխի  գլխներից մեկն էի,- շինծու տխրությամբ արտաբերեց նա, ապա նայեց զանգվածի մնացուկին։

- Նրա՜նք են, առա՜ջ,- հանկարծ բղավեցին երթի մասնակիցները և Ռոբենին հրմշտելով, վազեցին դեպի եկվորները։ Հասնելով նրանց, սկսեցին անխնա ծեծել։

- Ա՛ռ քեզ մի աչքանի սատանա՛,- անդադար բղավում էր մի կին։

- Սպասե՛ք, մենք չէինք ուզում, որպեսզի այսպես ստացվեր,- աղերսում էր Վանդևը։ 

Լիվանը ծեծվելու հետ մեկտեղ միակ աչքը գցեց լուսնին,- Ո՜չ, նա մարում է,- երկու առաջնորդներ դեռ մի կարգին չէին հասցրել զղջալ, երբ հեռվից երեխայի լացի ձայն լսվեց,- Երեխա է լա՛ցում, որե՞ղ է նա,- մրմնջաց Լիվանը, շուրջը նայելով, երբ փողոցի վերջից երևաց Մեծ բորենին իր ոհմակով։

- Մենք անզե՛ն ենք,- վախեցած բողոքում էին  երթի մասնակիցները։

- Անզե՛ն ենք, սակայն ո՛չ անփորձ,- պատասխանեց դրոշակակիրը և սկսեց ընդառաջ գնալ ոհմակին։

- Ո՛չ, միայն ո՛չ այդպես,- խուլ մրմնջաց Լիվանը, մնաց տեղում կանգնած։ Ռոբենի հետևից գնացողների մեջ էր նաև Վանդևը կաղալով,- Դավաճա՛ն,,- տեսնելով, ատամների արանքից ֆշշացրեց Լիվանը։

Բորենիները կանգ առան,- Սա ի՞նչ տարօրինակ երթ է,- զարմացավ Մեծ բորենին։

- Նրանք հանձնվու՞մ են,- ոչ պակաս զարմացավ Էլշարը։

- Չգիտե՛մ, բայց այդ լեռնային ժողովուրդը չի՛ գնհատում իր հաղթանակը, սակայն պարտությամբ ողբալ գիտի։ Չէ՞որ հաղթելու բացահատ առավելությունը նրանց կողմն է։ Տե՛ս, կիսալուսինը կուլ գնաց արևին և անգամ մեզ է այն հաճելի, բայց նրանք պառակտվեցին, որովհետև փառքի և իշխանության ծարավը կուրացրել է այդ խղճուկներին և նրանց վստահելը մի քիչ․․․,- Մեծ բորենին առանց միտքն ավարտելու առաջ գնալու նշան արեց։ Ոհմակը պատրաստվեց,- Առա՜ջ,- գոչեց նա։ Վեր ցատկելով նրանք վերափոխվում էին բորենիների և հարձակվում անզեն մարդկանց վրա։

- Կա՛նգ առե՛ք,- լսվեց Սև այգու տիրակալի ձայնը։

- Ինչու՞ տիրակա՛լ,- առաջ եկավ Մեծ բորենին։

- Շղթայե՛լ Լիվանին,- հրամայեց ծերունին։ Ոհմակը անխոս վերստացավ մարդկային կերպարանքը և անցավ գործի։

- Իսկ ինչու՞ ես, չէ՞որ մեծ ու դաժան խորամանը նա է՝ Վանդև, Կուբիկը,- բողոքեց մի աչքանի հռետորը, փորձելով ընդդիմանալ շղթայողներին։

- Այո՛, գուցե նա՛ ավելի մեղավոր է, սակայն դո՛ւ ես, այսինքն քո ձայնն է քո ժողովրդի մոլորությունը, քեզանով է նա ընդառաջվե՛լ դեպի Սև այգի և միայն քո հրամանով այս քաղաքի փողոցների գույնը փողվե՛ց կարմիրով։

- Ո՛չ, այդ նրա գաղափարն էր,- ատամները կռճացնելով բղավում էր Լիվանը։

- Իսկ դո՛ւք ավելի շատ ընչաքաղցության զոհն եք, քան որևէ մեկի,- ծերունին դիմեց ավարառուներին,- Պարտավորեցնու՛մ եմ ձեզ՝ մաքրե՛լ քաղաքի փողոցները արյունից ու դիակներից։ Դու՛, տարօրինակ դրոշակակի՛ր, պատասխանատու՛ ես այս ամենին,- ծերունին ավարտեց խոսքը, որը ավելի շուտ հրաման էր և առանց ետ նայելու ուղղվեց դեպի սպիտակ տունը։ 

             

                                                           ՆԱՀԱՆՋ

Սև այգու երկնքում աննկատ սկսեց մարել կիսալուսինը։

- Ի՞նչ է կատարվում, տեսե՛ք, կիսալուսինն անհետանու՛մ է,- լուսնին նայելով խուճապի մատնվեց Մեծ բորենին։ Տեսնելով, ոհմակը սկսեց փախչել դեպի լեռները, այնուհետև մարդանալով, հնազանդ մոտենում էին սպիտակ տանը, որտեղից Սև այգու տիրակալը բաց պատշգամբից հետևում էր նահանջող ոհմակին,- Ջավա՛,- ծերունու կանչին երևաց սևեր հագած, դեմքը սևով ծածկած կինը, լուռ խոնարհվեց,- Ինձ տու՛ր բրոնզե զրահը և զենքը,- նույնկերպ խոնարհվելով կինը ետ գնաց և քիչ հետո երևաց զենք ու զրահի հետ,- Օգնի՛ր,- նկատելի վրդոհված ասաց ծերունին և կինը լուռ ենթարկվեց հրամանին, օգնելով ծերունուն հագնել զենքն ու զրահը։

Սև այգու տիրակալը հայտնվեց ժայռին, նորից մի պահ հետևեց թե ինչպե՞ս են բորենիները մարդանալով, մոտենում սպիտակ տանը։

- Սա պարտությու՞ն է, թե հիասթափություն,- խոսեց նա, բորենիները տեղներում քարացան,- Շո՛ւտ եք անձնատուր լինում,- շարունակեց նա,- ՈՒ՞մ եք թողնում ձեր պայքարի արդյունքը։Դու՛, Մեծ բորենի, մի՞թե դատարկություն է քո փայլող մորթու տակ կամ Էլշա՛ր, Արի՛ֆ, որ միշտ խելացի և ուժեղ եք ձևանո՛ւմ, ու՞ր մնաց ձեր քաջությունը՝ Ասլա՛ն, Ռաֆի՛կ և մյուսնե՛ր ու՞մ եք թողնում տարիներ առաջ ձեր նախնիների կողմից զավթած այս կանաչ անկյունը,- ծերունին մի պահ լռեց, ապա շուրջը նայեց,- որտե՞ղ է Մուրադը, ես նրան չե՛մ տեսնում։

- Կռվի թեժ պահին մենք նրան կորցրեցինք, ինչպես և շատերին,- պատասխանեց Մեծ բորենին։

- Եթե չկա՛ն ձեզանից ոմանք, դա դեռ ոչինչ չի՛ նշանակում,- ըմբոստացավ ծերունին,- Դու՛ք՝ իննը քաջերդ իմ հետևի՛ց։

- Տիրակա՛լ, դեպի վեր նայե՛ք, մեզ լքում է կիսալուսինը,- առաջ գալով, կիսախոնարհվեց Մեծ բորենին։

- Ո՛չ, այդ դուք եք նրան լքու՛մ, իսկ հիմա ի զե՛ն։ Դարձե՛ք արյունռուշտ և սլացե՛ք մարտի դաշտ։ Ջավա՛,- ծերունին նայեց մեծ դռանը։ Երևաց սևեր հագած կինը, լուռ գլուխ տվեց,- Տու՛ր նրանց քաջության սպեղանին,- հրամայեց սև տիրակալը և քայլեց նեղ միջանցքով։ Երիտասարդները ստանալով սպիտակ փոշին, կերպարանափոխվում էին բորենու և սլանում ծերունու հետևից․․․

 

                                ՇՈՂԱՑՈՂ ՏՈՒՓԻ ՀԱՐՎԱԾԸ  

 

Վանդևը նորից մարտի մեջ մտավ՝ Արեգանին նկատելով սլացավ ուղիղ նրա վրա, իսկ Ավրորիտը, որ գնում էր Լիվանի կողմը, Ագռավամարդը կողմնորոշվելով անցավ նրա առջևից, պաշտպանելու առաջնորդին՝ Ավրորիտը ստիպված էր ետ դառնալ։

Օրը կիսվել էր, մարտը դեռ շարունակվում էր, երբ ուղիղ երկնքի մեջտեղից, այսինքն արևի շեղքի հետ մի սուր կախվեց․

- Արեգանի՛, հզոր սու՛րը, վերցրո՛ւ այն,- հուշեց Դավիդը, առաջինը նկատելով սուրը։ Ագռավամարդը շտապեց առաջինը տիրանալու սրին, բայց լիանայի ճյուղերը փաթաթվելով նրա ոտքերին, ետ քաշեցին։ Սուրը անցավ Արեգանիի ձեռքը։

Երբ թվում էր թե երկու ուժերի բախումը նոր թափ ստացավ, անսպասելի մողեսների բանակը անհետացավ մարտի դաշտից։

- Զգուշացե՛ք, նրանք հենց այնպես չանհետացան,- նկատեց Արեգանին և անցավ հարձակման, սրի ուժգին հարվածով վնասելով Վանդև-Կուբիկի անկյուններից մեկը։ 

Մոտիկից լսվեց ֆշշոց ու սվվոց։ Մի ակնթարթ բոլորը ետ նայեցին՝ անհետացած մողեսների բանակը, շարքերը համալրած անցել էր նոր հարձակման։

- Արեգանի՛, Դավի՛դ, մինչև նրանք կհասնեն, պահե՛ք Վանդևին,- հրահանգեց Ավրորիտը և այնքան վեր սլացավ, մինչև վերածվեց սպիտակ կետի։ Նա այնտեղից սրընթաց իջավ, շողացող տուփով շեշտակի հարվածեց  Լիվանի գավազանին՝ հարվածից շուրջը անսովոր լուսավորվեց, իսկ սև գավազանը փոքրանալով, վերածվեց ոսկյա փոքրիկ շիվի։ Այն Լիվանի ձեռքից պլստաց, անցավ, կանգնեց շողացող տուփի մեջ, իսկ Լիվանը բղավոցով գահավիժեց և հայտնվեց մեր մյուս հերոսների ոտքերի առաջ։

Վանդև-Կուբիկը չհասկանալով կատարվածը, անկախ իր կամքից նույնպես սկսեց ցած իջնել։ Որքան էլ փորձում էր վեր բարձրանալ, բայց ի վերջո հայտնվեց  ժայռի վրա, հոլի պես պտտվելով վերստացավ Վանդև- մարդու կերպարը և կաղալով շտապեց թաքնվել․․․

Երկու առաջնորդների անկումից հետո, թռչող մողեսները իջան գետնին, վերածվելով սովորական մողեսների, սկսեցին կորչել քարերի արանքներում, իսկ ագռավները շարունակեցին թռչել այնքան, մինչև անհետացան հեռու հորիզոնում։

Շողացող տուփը ձեռքին դեռ սավառնում էր Ավրորիտը, իսկ Արեգանին ու Դավիդը իջան, միանալով ընկերներին։ Երբ երկինքը մաքրվեց սև բանակից, նրանց միացավ նաև Արևի որդին։

- Ամեն ինչ նու՛յնն է, կարծես չարը ժամանակավոր դադար առավ,- ասաց պատանին, տխուր նայելով Ֆլամեի համատարած թողած հետքին։

- Ճիշտ նկատեցի՛ր,- պատասխանեց Ավրորիտը, ապա տուփը ոսկյա շիվի հետ մեկնեց Վագին,- Ահա՛ վերցրու՛ այն՝ քեզանով է չարն արթնացե՛լ, քեզանով էլ պետք է մեռնի՛։

- Իսկ ես ի՞նչ պետք է անեմ, չէ՞ որ արեցի՛,- շփոթված ուսերը թոթովեց տղան, կլանված նայելով շողացող տուփին։

- Պե՛տք է շիվը հողի մեջ դնե՛ս, որպես ապագայի ծառ, բայց այն կգործի՛, երբ ոսկյա գույնը փոխվի՛ կանաչ գույնի։ Միայն այդ դեպքում լեռնային կղզում չարը կմեռնի՛,- բացատրեց Ավրորիտը և վեր սլացավ։ Արեգանին հայացքով հետևեց նրա, հետո ասաց․

- Պետք է քաղաք իջնե՛լ,- Հավերժության ամրոցի տիրակալը չհետևեց Արևի որդուն, այլ քայլեց խմբի առջևից։

- Ինձ այստեղ մի՛ թողեք- նրանց հետևից ձայն տվեց Լիվանը, շտապելով ոտքի կանգնեց և թափ տվեց փոշեկոլոլ վերարկուն։ Ոչ ոք ետ չնայեց։ Նա երկա՜ր մնաց կանգնած, նայելով հեռացողների հետևից, այնուհետև քայլեց լեռնային կածանով։ Անսպասելի նրա դեմ դուրս եկավ Կուբիկ- Վանդևը կաղալով․

- Այդ ու՞ր ես փախչում թուլամորթ հռետոր, մի՞թե ընդունում ես պարտությունդ,- կշտամբելով, Վանդևը կանգնեց նրա դիմաց։

- Իսկ դու ինչու՞ ես կաղում,- շինծու զարմանքով հարցրեց Լիվանը։

- Հեգնու՞մ ես։

- Ո՛չ, պարզապես հարցնու՛մ եմ։

- Մի՞թե չես կռահում, ինչու՞ եմ կաղում, մի՞թե մոռացար մինչ այս պահը ու՞ր էինք և ի՞նչ էինք անում,- հեգնեց Վանդևը։

- Այո՜, կարծում եմ այլ կերպ չէր էլ կարող լինել մեր վիճակը,- մտահոգ ծոր տվեց Լիվանը։

- Եվ ինչու՞ ես այդպես կարծում,- շարունակեց հեգնել համախոհը։

- Որովհետև մենք առհամարեցի՛նք մեր հիմնական ուժին։

- Եվ ո՞ր է այդ ուժը, գոնե հիշու՞մ ես․․․

- Ժողովու՛րդը, որից երես թեքեցի՛նք մեր աստեղային ժամին, վերածելով նրան ամբոխի, ուղարկեցինք բորենիների երախը։

- Հիմա ի՞նչ ես մտադիր անելու, մի՞թե գնալու ես դեպի այդ դավաճանված ժողովուրդը, որից, երևի բորենիների ողորմածությամբ հաշվածներ են մնացել,- նորից հեգնեց Վանդևը, այս անգամ չթաքցնելով քմծիծաղը։

- Այո՛ գնալու եմ։ Մի՛ մոռացիր իմ հռետորական ուժը, և քանի դեռ ոսկյա շիվը չի՛ փոխվել կանաչ գույնի, կարո՛ղ եմ ետ բերել իմ իշխանությունը․․․

- Քո՞,- զսպված կատաղությունից Վանդևը գունատվեց,- Եվ ինչպե՞ս, համոզված եմ՝ շիվը արդեն անցել է տղայի ձեռքը։

- Ետ կբերե՛մ իմ կորցրած ժողովրդին։

- Իսկ հավատը՞․․․

- Այդ մեկը չգիտե՛մ՝ դժվար է։ Գիտե՞ս կոլեգա՛, կաշխատեմ քեզ կորցնել իմ ճամփից և այսուհետ ո՛չ մի խնդիր քեզ հետ չե՛մ քննարկի,- պատասխանեց Լիվանը, շարունակեց քայլել։

- Սպասի՛ր կոլե՛գա, ինձ մի՛ լքիր։ Մի՛ մոռացի՛ր, ես եմ քեզ կյանք տվե՛լ,- ձայն տվեց Վանդև-Կուբիկը, աշխատելով ետ չմնալ մի աչքանի հռետորից․․․

 

                                                               ԱՎՐՈՐԻՏԸ

Արևի լեռան վրա Վագը իր սիրելի կուբիկների հետ սրտատրոփ սպասում էր արևածագին։ Վերջապես երևացին առաջին ճառագայթները, ցրվելով հորիզոնով մեկ։ Կարճ ժամանակ անց արևը իր ողջ փայլով բազմեց արևելքում։ Փոխվեց տիրող սպիտակ գույնը։ Տղան հաճելի ջերմություն զգաց և քնքշորեն շոյեց կուբիկների տուփը, բայց անսպասելի լսվող աղմուկից նա վախեցած ետ նայեց․ երևաց թռչող սև բանակը։ Վագը շտապեց բացելու կուբիկների տուփը․

- Օգնի՛ր ինձ մայր արև, ես չեմ կարող սխալվել,- հայացքը հառած հորիզոնին, հորդորեց տղան։ Օրը ավելի պայծառացավ։ Հանկարծ կուբիկներից մեկը շարժվեց, կանգնելով անկյունի վրա,- Ո՞վ ես դու,- հարցրեց տղան։

- Ես եմ՝ Ավրորիտը, հանի՛ր ինձ այստեղից,- պատասխանեց կանաչ գույնի, երիտասարդ դեմքով կուբիկը,- Վագը վախվորած մատները սահեցրեց կուբիկների վրայով։ Աղմուկը ավելի սաստկացավ,- Շտապի՛ր տղա, ցույց տու՛ր ինձ արևին, քանի դեռ ամեն ինչ կորած չէ,- սակայն Վագը հապաղում էր, մեկ նայելով արևին, մեկ կուբիկին։

- Ահա՛ տղան,- գոչեց Կուբիկ- Վանդևը, երբ սև բանակը կախվեց տղայի վրա։

- Վա՛գ շտապի՛ր,- այս անգամ հորդորեց կուբիկը, սակայն նա շարունակում էր երկմտել,- Մի վախեցի՛ր, պարզապես ցույց տուր ինձ արևին։

- Ահա՛ արև, հերթական կուբիկը։ Ի՛նչ լինելու է, թո՛ղ լինի,- Նրա ափից կուբիկը թռավ, սլացավ դեպի արևը, անհետանալով արևի շողքերի մեջ։ Վագը ամուր փակեց աչքերը։ Նույն պահին եռագլուխ վիշապը նրան խլեց ու տարավ։ Սև բանակը հետևեց նրան և չնկատեց թե ինչպես արևից պոկվեց մի սպիտակազգեստ երիտասարդ, շողքի արահետով քայլեց դեպի երկիր։ Երբ նրա ոտքը դիպավ հողին, նա կռացավ, բարձրացրեց արահետը և նրա ձեռքի մեջ հայտնվեց մի սպիտակ տուփ, որը փայլում էր արևի պես։ Հայտնված երիտասարդը քայլեց, կանգնեց Արևի լեռան վրա, այնտեղ եկավ նաև Արեգանին․

- Վերջապե՛ս,- մեղմիկ ձայնով ասաց նա,- Բարով եկա՛ր Ավրորի՛տ, իսկ որտե՞ղ է տղան,- մինչ նա շուրջը նայելով պատասխան էր փնտրում, Արեգանին վեր սլացավ։ Նա սև բանակին հասավ այն պահին, երբ վիշապը տղային ցած նետեց։ Նա խլեց տղային և վերադարձավ Արևի լեռը։

- Առա՜ջ, ոչնչացնե՛լ Արևի որդուն, մենք ուշացե՛լ ենք։ Հաջորդ կուբիկին կյանքի է կոչել արևը,- նկատելով կատաղած բղավեց Վաբդև-Կուբիկը և ողջ բանակով անցավ հարձակման։

Արեգանին տղային թողեց Արևի լեռան վրա և ուզեց ետ դառնալ դեպի թշնամին՝ Ավրորիտը կանգնեցրեց նրան․

- Ո՛չ բարեկամ, արդեն իմ ժամն է և սա՛ իմ կռիվն է։ Չէ՞որ նրանք այսքան ժամանակ այդ տղայի մեջ ինձ են փնտրե՛լ և միայն իմ պայքարի միջոցով հաղթանակի հիմքը կտրվի՛,- ասաց Ավրորիտը և սլացավ դեպի եռագլուխ վիշապը, սպիտակ տուփը ձեռքին։

- Ո՜չ,- բացականչեց Արեգանին,- Այն մեր բոլորի կռի՛վն է։

Շուտով Արևի լեռը հասան նաև Գրինյուսը, Դավիդը, իսկ քիչ անց հևալով, նրանց միացան  Էմմին Էդգարն ու Լուտինան, տեսնելով Արեգանին ժպտաց, իսկ Վագը ուրախությունից թռավ Էդգարի գիրկը,- Ես արեցի՜,- ոգևորված բացականչեց նա։

- Ապրե՛ս Վագ, դու ուժեղ ես,- ասաց պատանին։

Լսվող աղմուկն ուժեղացավ։ Բոլորը վեր նայեցին՝ Ավրորիտը և եռագլուխը բախվել էին իրար։

- Ավրորիտին օգնություն է հարկավո՛ր,- նկատեց Արեգանին և վեր սլացավ, նրան հետևեց Դավիդը, իսկ Գրինյուսը իր ավանդական մեթոդով՝ լիանայի ճյուղերով մխրճվեց սև բանակի մեջ։ Երբ Ավրորոիտի ձեռքի տուփը դիպավ եռագլուխ վիշապի մարմին կազմող գավազանին՝ վիշապը սկսեց թուլանալ, գահավիժելով ցած, դժբախտաբար նրան օգնության հասավ Ագռավամարդը և նորից վիշապը կարողացավ մարտի մեջ մտնել։

- Արեգանի՛, հարվածի՛ր Վանդև-Կուբիկի գլխին,- հրահանգեց Ավրորիտը։ 

Գուցե Արեգանիի հարվածը վճռական լիներ, սակայն այն դիպչեց Ռոբեն-դրոշակակրին և նույն պահին վիշապի գլուխները տարանջատվեցին՝ Վանդև-Կուբիկը, որպես սև քառակուսի սլացավ ավելի վեր՝ հեռվից լսելի էր նրա քահ, քահ ծիծաղը, իսկ Լիվանը ամուր կառչած գավազանից ավելի աշխուժացավ։ Միայն Ռոբենը՝ դրոշը ձեռքին գահավիժում էր ցած, սակայն նրան օգնության հասավ Ագռավամարդը, ճանկելով կես ճամփից։

Մինչ Ավրորիտը փորձում էր հասնել Լիվանին՝ Վանդև- Կուբիկը գավազանը փրկելու միտումով հարվածը վերցրեց իր վրա։ Նա Ավրորիտի և Արեգանիի հարվածներից թուլանալով բավականին տարածություն  ցած իջավ, նրան հետևեց Լիվանը, տեսնելով վտանգը, ողջ սև բանակը շրջան կազմեց, իր մեջ առնելով երկու առաջնորդներին։ Ուստի Արեգանիի, Ավրորիտի և Դավիդի համար դժվար էր կազմած պատը ճեղքելու։

Անսպասելի փոխվեց պայքարի ձևը՝ ներքևում Էմմին ու Էդգարը կռվում էին Ռոբենի և չղջիկների դեմ, իսկ օդի մեջ կռվողներին օգնության հասավ Գրինյուսը լիանայի ճյուղերով, որոնք փաթաթվելով ագռավներին կամ մողեսներին, խեղդելով ցած էին նետում։ Սակայն ի դժբախտություն ծերունու՝ հազարավոր թռչունների վերածված երևաց Ֆլամեն։ Նրա առաջին հարձակումով Գրինյուսը ետ քաշվեց։ Շուտով տարածվեց խանձահոտ՝ տիրող մարտական աղմուկը վերածվեց ճիչ ու վայնասուի։

- Դուս կորի՛ր մարտի դաշտից, դու ո՛չ մի բանի պիտանի չե՛ս։ Ո՛չ յուրային ես ճանաչում, ո՛չ թշնամի,- կատաղած բղավեց Վանդևը։

- Միայն փորձեցի օգտակար լինել իմ համախոհներին,- արդարանալով, Ֆլամեն վերածվեց հրե կնոջ։

- Անպատկա՛ռ, քիչ մնաց մոխրի վերածեի՛ր իմ բանակը,- Ֆլամեն անխոս ցած իջավ, տարածվելով սար ու դաշտերով, հեռացավ իր հետևից թողնելով սև գույնը։ Ֆլամեի հեռանալուց հետո Ագռավամարդու բանակը կիսախանձված ու ցից փետուրներով մատնվել էր խուճապի, իսկ մողեսներից շատերի մաշկը փուճիկի պես ուռչում ու պայթում էին։ Չնայած Գրինյուսը պակաս չէր վնասվել հրե լեզվակներից, շարունակում էր ցած տապալել թռչող բանակի խուճապահար զինվորներին․․․

             

                                               ԼՈՒՏԻՆԱՆ

Այն, ինչը կատարյալ էր տվյալ ժամանակի համար, թերևս սև ուժերի թողած հետքն էր, որը գագաթնակետին էր հասցվել մարդու միջոցով։

Դեպի Արևի լեռը տանող ճամփին ճամփորդները ականատեսն էին լերկ ժայռերի անվերջանալի շարքին, քարաքոսներով պատած կիսաանապատի անջրտի համայնապատկերին, որտեղ կարելի էր հանդիպել ամենազարհուրելի տեսարանների։

- Նայեցե՛ք այն կողմ, կրա՛կ է,- հանկարծ գոչեց Էմմին, ցույց տալով լեռան հետևից երևացող կրակը։

- Այո՛, կրակ է և ընդամենը,- հանգիստ ասաց ծերունին,- Մեր ժամանակներում նման երևույթը չպետք է զարմացնի։

Շուտով չորս ճամփորդները հասան սարի գագթին, այնտեղից նրանց համար ավելի վատ տեսարան բացվեց, քան սպասելի էր․

- Կարծես Ֆլամեն խելագարվել է, ամենուր նա է,- մտահոգ մտմտաց ծերունին, հայացքը հառած թռչող կրակներին, որոնք մոխրի վերածելով թուփ ու քարաքոս նորից վեր էին բարձրանում,- Եվ այստեղ միայն Ֆլամեն չէ, տեսե՛ք, այնտեղ մարդիկ են երևում,- ձեռքով նա ցույց տվեց սարի ստորոտը,- Նրանք մերկ են ու ցնորված՝ սեփական ստեղծածից հա՛ փախչում են ու փախչում։ Թերևս սեփական հետքերից ու՞ր կարող է փախչել մարդը,- նկատեց ծերունին, ապա անզորությունից թափահարեց ձեռքը,- Մեր դիտելը նրանց ոչնչով չի օգնի, ավելի լավ է ժամանակ չկորցնենք։

- Իսկ իմ կուբի՞կը,- ողջ քայլելու ընթացքում առաջին անգամ խոսեց տղան,- Հաջորդ կուբիկը չի՞ կարող օգնել նրանց։

- Ասում ես հաջորդ կուբի՞կը,- ծերունին խորը հոգոց հանեց,- Հաջորդի համար ժամանակ է պետք և այն երկար կտևի։

Օդում երևացին թռչող մողեսները, որոնք չափսերով ավելի փոքր էին, քան Կուբիկ-Վանդևի բանակի մողեսները։

- Նրանք մեր կողմն են գալի՛ս, պետք է թաքնվե՛լ,- համարյա ճչաց աղջիկը և Վագին քաշեց դեպի իրեն։

- Այո՛, սրանք մեծ մողեսների ձագերն են և արդեն որսի են դուրս եկել,- անհանգստացավ Գրինյուսը։

- Օգնեցե՜ք,- հեռվից լսվող կանացի ձայնը նրանց շեղեց մողեսներից և մոռանալ թաքնվելու մասին, ուստի նրանք շուռ եկան սարի մյուս երեսը, որտեղից հավանաբար լսվում էր կանացի ձայնը։ Չորս ճամփորդների առջև բացվեց նոր տեսարան, որտեղ այլակերպված մարդը հոշոտում էր նմանակին, իսկ օգնություն աղերսող կինը նրանց մեջ դես ու դեն էր նետվում, փրկվելու։ Լարելով վերջին ուժերը, նա հարձակվող տղամարդուն ետ հրեց և սկսեց վազել օգնություն կանչելով։

- Եթե նա մեր ուղղությամբ վազեր,- ափսոսանքով նկատեց աղջիկը։

- Ես առաջ կգնամ, գուցե նա ինձ նկատի՞,- ասաց պատանին։

- Հարկ չկա անմիտ զոհողության,- առարկեց ծերունին,- Ես կարող եմ փրկել նրան, բայց եթե հնարավոր լիներ համոզվել՝ այդ կինն էլ  նրանց նման մարդու արյան համը չի առել,- խոսեց ծերունին։

- Կարող ենք փորձել, եթե այդպիսին կլինի, կարող ենք թողնել նրան,- առաջարկեց աղջիկը։

- Դա այնքան էլ հեշտ տարբերակ չէ՛։ Նրանք կպչուն են, բայց փորձե՛նք,- Գրինյուսի լիանայի ճյուղերը հասան վազող կնոջը, փաթաթվելով նրան, նա հայտնվեց ճամփորդների մոտ։

Կինը դեռ ուշքի չէր եկել կատարվածից, երբ նրանք սարսափով տեսան, թե ինչպես միմյանց հոշոտողների վրա հարձակվեցին մողեսները՝ նրանք կտուցի ուժգին հարվածով գետին էին տապալում զոհին, իսկ ընկածին վայրկյանների ընթացքում հոշոտում։ Մարդկային մնացուկները ավարտին էին հասցնում դեռ ողջ մնացած դժբախտները։ Ավելի ճարպիկները սկսեցին փախչել մողեսներից։ Նրանք ակամա վազում էին դեպի ճամփորդների կողմը։

- Հապաղելը վտանգավոր է՝ շարժվեցի՛նք,- հրահանգեց Գրինյուսը,- Ետ չնայե՛լ։

Նրանք երկար քայլեցին առանց դադարի և թվում էր բոլորը մոռացել են մերկ ու ցեխակոլոլ կնոջը։ Շուտով նրանք կանգ առան քարանձավի դիմաց․

- Այստեղ կարճ դադար կառնե՛նք,- ասաց Գրինյուսը և առաջինը ոտք դրեց քարանձավ,- Անթափանց մութ է, բայց այլընտրանք չունենք, հետևե՛ք ինձ,- բոլորը ենթարկվեցին նրան,- Իսկ այժմ վառե՛ք սրտիկները,- քարանձավը լուսավորվեց երկնագույն աղոտ լույսով։ Նրանք լույսի տակ ուշադիր նայեցին ցեխից ու քերծվածքներից կոշտացած մաշկով կնոջը։ Նրա աչքերում քարացած սարսափին խառնվել էր ամոթը և նա կուչ էր եկել, հենվելով պատին,- Դու մեղավոր չես, քեզ մի տանջի՛ր,- ասաց ծերունին,- Ահա՛, ծածկվի՛ր սրանով,- նա կնոջը մեկնեց մեծ ու փափուկ մի տերև, որով կինը փաթաթվեց, սակայն ավելի կուչ եկավ։

- Անունս  Էմմի՛ է,- առաջ եկավ աղջիկը, ձեռքը մեկնելով նրան, կարծես ոգևորելու։

- Ես Լուտիննա եմ,- անհամարձակ պատասխանեց կինը, սկսեց լաց լինել։

- Մի՛ հուսահատվիր աղջիկս, նեղանալու բան չկա։ Եթե մենք քեզ մի պահ անտեսեցինք, ապա միայն համոզվելու, որ դու նրանցից չես։ Դուք բոլորդ ինձ համար հավասար եք, անգամ այն դժբախտները և պատկանում եք ձեր ժամանակին և ձեզ մնում է միայն դիմակայել ուժգնացող առհավիրքին, մինչև․․․,- ծերունին մի պահ լռեց, խորը հոգոց հանեց, շարունակեց,- Գուցե այս մոլորակը, որը մարդ արարածին ընդունել ու գուրգուրել է, որպես իր զավակը՝ կործանվի հենց մարդու ձեռքով, իսկ երախտամոռ մարդը չհագենալով չարագործություններից սկսի մտածել այլ մոլորակների գաղութացման մասին, սակայն հույս ունենանք, որ այդ մտածողները կզրկվեն գործելու հնարավորությունից։ Գուցե մահը հնարելու պատճառներից մեկն էլ դա՞ է՝ կանխել մարդու անսահման միտքը իրականություն դարձնելու,- ծերունին լռեց, տեղից վեր կացավ,- Շատ խոսեցի, իսկ հիմա առա՛ջ, շուտով նրանք կհասնեն մեզ։

- Այո՛, մարդակերները այնքան էլ հեռու չեն,- միջամտեց պատանին։

- Եվ ո՛չ միայն նրանք, մի մոռացե՛ք գլխավորին՝ մի ողջ բանակ է հետևում մեզ։ Դու միանու՞մ ես մեզ,- Գրինյուսը դիմեց կնոջը, նա երկյուղած նայեց մյուս ճամփորդներին և մի քայլ առաջ եկավ,- Ուրեմն շարժվեցի՛նք,- հրահանգեց ծերունին և ինչպես միշտ, քայլեց առջևից։ Չորս ճամփորդները դարձած հինգը, շարունակեցին ճանապարհը դեպի Արևի լեռը, երբ օրն արդեն անձնատուր էր եղել։

- Ջու՜ր,- ծարավից թուլացած, հազիվ արտաբերեց Լուտինան։

- Ջու՞ր,- ծերունին հարցական նայեց նրան,- Ահա՛ քեզ ջուր,- եվ բաց թողեց ջրի մի բարակ շիթ։ Լուտինան ավելի շատ լվացվեց, քան խմեց։

Կես գիշեր էր, երբ նրանց միացան Արեգանին և Դավիդը։

- Դանդաղ եք առաջ շարժվում,- ապա ուշադիր նայեց Լուտինային,- Ո՞վ է այս կինը։

- Նրան հալածում էին դիվահար- մարդակերները և մենք ստիպված էինք վերցնել մեզ հետ,- կարծես Գրինյուսը փորձեց արդարացնել կնոջ ներկայությունը։ Արեգանին նորից նայեց կնոջը, իսկ նա ավելի կուչ եկավ։

- Իսկ հիմա ինձ լսե՛ք,- ճամփորդները զգաստացան,- Երկար բացատրել չեմ կարող՝ մեզ հետևում է եռագլուխ վիշապը իր բանակով։ Նա գալիս է տղայի հետևից։

- Ո՞վ է եռագլուխ վիշապը, նա որտեղի՞ց բուսնեց,- զարմացան ճամփորդները։

- Ասացի ժամանակ չկա՝ ինքներդ կհասկանաք նրա ով լինելը, երբ հանդիպեք։

- Մինչ արևածագ դեռ ժամանակ կա՝ կհասցնե՛նք,- հուսադրեց Գրինյուսը։

- Կասկածում եմ։ Այս անգամ նրանց ուժերը եռապատկվել է և մեզ համար այնքան էլ հեշտ չի լինելու տիրանալ ոսկյա շիվին։

- Այո՜,- ծոր տվեց ծերունին, նայելով ժպտացող լիալուսնին,- Նա հաղթական տեսք ունի․․․

- Ես տղային կհասցնեմ Արևի լեռը,- ասաց Արեգանին,- Իսկ դուք, կարծում եմ, ժամանակին մեզ օգնության կհասնեք,- Արեգանին գրկեց տղային և վեր սլացավ։

            

 

                                           ԵՌԱԳԼՈՒԽ ՎԻՇԱՊԸ

Սև այգու ծեր տիրակալը նստած պատշգամբին, մեծ հեռադիտակով նայում էր հեռուն, իսկ երկու հոգի նրան հագցնում և զինում էին։ Հայտնվեց Մեծ բորենին մարդկային կերպարով՝ նրա աչքերից կայծեր  էին թռչում․

- Սև այգու տիրակա՛լ, եկա՛ ձեզ հայտնելո՛ւ, որ այնտե՛ղ՝ կարմիր քաղաքում ո՛չ թե պատերազմ է, այլ խառնաշփոթ։

- Իսկ ինչու՞ ես իմ քաղաքին կարմիր անվանում,- զարմացավ ծերունին։

- Որովհետև այնտե՛ղ երեք ուժեր հոշոտում են իրար, իսկ փողոցներով հոսող արյունը փոխել է քաղաքի գույնը։

- Այո՜, մտահոգիչ է,- տխուր ծոր տվեց ծերունին,- Մե՛ծ բորենի՛, կարո՞ղ ես այստեղ բերել լիալուսնի ստեղծած երկու առաջնորդներին։

- Ինչի՞ համար,- զարմացավ Մեծ բորենին։

- Կարծում եմ մենք կարո՛ղ ենք ընդհանուր հայտարարի գալ, չէ՞որ ծագումով այնքան էլ տարբեր չենք՝ լիալուսի՞ն թե կիսալուսին․․․Հը՛մ, ի՞նչ կասես,- ծերունին բազմանշանակ նայեց նրան։

- Միտքը լավն է,- համաձայնեց Մեծ բորենին և անցավ նեղ միջանցքով, մյուս կողմից դուրս եկավ, վերածված բորենու, անսովոր փայլող աչքերով։ Նա մի քանի ոստյուն արեց և հատնվեց կարմիր քաղաքում։ Նայեց վեր՝ Վանդևն ու Լիվանը դեռ կռվի մեջ էին,- Այսպես նրանք ինձ չեն լսի,- կիսաձաին մրմնջաց նա և մեկ ոստյունով հայտնվեց լայնանիստ սարի վրա, դունչը դարձրեց լուսնի կողմը և սկսեց բարձր ոռնալ․․․

Արեգանին տղային բաց թողեց լեռնային կղզու ավիրված քաղաքի փողոցներից մեկում, ինքը նորից վեր սլացավ Դավիդին օգնելու։ Վագը նորից նայեց լուսնին, ավելի զարմացած ու դժգոհած շշնջաց,- Այստեղ էլ լիալուսինն է, իսկ արևը չկա՛ ու չկա՛,- կուբիկների տուփը նորից շարժվեց,- Ասացի՛ ո՛չ, այս անգամ ինձ չե՛ք խաբի,- նա զայրացած հարվածեց տուփին։

- Վա՜գ,- լսվեց հեռվից, տղան նայեց ձայնի կողմը՝ Էմմին ու Էդգարը վազում էին դեպի իրեն,- Քեզ հետ ամեն ինչ կարգի՞ն է,- հարցրեց պատանին, ոտքից գլուխ շոշոափելով տղային։

- Այո՛, անգամ ես իմ կուբիկները գտա՛,- Վագը ցույց տվեց կուբիկների տուփը։

- Որքա՜ն ուրախացա քեզ տեսնելով,- ուրախացած ողջագուրվեց աղջիկը։

- Ես էլ եմ ուրախ, բայց մի բան չեմ հասկանում,- տխուր արտաբերեց տղան։

- Ի՞նչն է անհասկանալի,- հետաքրքրվեց աղջիկը։

- Ա՛յն, թե ինչու՞ է ամեն տեղ լուսինը՝ այնտե՛ղ կիսալուսինն էր, այստե՛ղ լիալուսինն է, ինչու՞, իսկ որտե՞ղ է արևը։

Կանաչ ճյուղերի մեջ խճճված հայտնվեց Գրինյուսը և մի քանի պտույտ անելով ազատվեց խանգարող ճյուղերից,- Գնո՛ւմ ենք դեպի՛ Արևի լեռը,- հայտարարեց նա,- Նրանք գլխի՛ են թե որտե՞ղ կարող է լինել տղան և հիմա ավելի սարսափելի ուժի վերածված գալիս են այստեղ,- ծերունին ավարտեց խոսքը, փաթաթվեց երեխաներին և անհետացավ․․․

                                                      

                                                            ՊԱՅՔԱՐ

Արեգանին փոքրիկ խմբով հայտնվեց Սև այգու բարձր սարի լայնանիստ գագաթներից մեկի վրա։ Այնտեղ օրը սպիտակ էր, իսկ երկնքում տարօրինակ կերպով լողում էր կիսալուսինը։

- Դուք և՞վս նկատեցիք,- աչքը լուսնից չկտրելով հարցրեց Արեգանին։

- Եթե խոսքը լուսնի մասին է, ապա ինչպե՞ս կարելի էր չնկատել,- պատասխանեց Գրինյուսը։

- Այնտե՛ղ լիալուսինն է, այստե՛ղ կիսալուսինը՝ չե՞ք կարծում այս երկու երկրները չեն կարող ընդհանուր ոչինչ ունենալ,- նկատեց Արեգանին։

- Իսկ չե՞ք կարծում, որ այդ երևույթը մեզ համար առնվազն առայժմ երկրորդական է, քանի որ մենք եկել ենք այստեղ տղայի համար,- միջամտեց Դավիդը։

- Այո՛ և ստիպված ենք լինելու բախվելու թե՛ Կուբիկ-Վանդևի և թե՛ բորենիների հետ,-տխուր պատասխանեց Գրինյուսը։

Մեղմիկ քամին տարօրինակ շշնջոց բերեց,- Արեգանին հետաքրքրված նայեց Գրինյուսին,- Սա ի՞նչ է նշանակում։

- Սիրելի՛ բարեկա՛մ, ընկուզենին է մեզ հուշո՛ւմ։

- Եվ ի՞նչ է ուզում ասել քո ընկուզենին։

- Նա տղայի մասին է հուշո՛ւմ։

- Հետաքրքի՛ր է,- առաջ եկավ Էդգարը։

- Մենք պետք է քաղաք մտնե՛նք,- շարունակոց ծերունին,- Որքա՞ն էլ այն վտանգավոր լինի։ Տղան միակ հսկա ընկուզենու ճյուղերի մեջ է թաքնված,- Լսելով, առանց հապաղելու, Արեգանին ուղղվեց քաղաք, նրան հետևեց Դավիդը, իսկ Գրինյուսը փաթաթվեց պատանուն և աղջկան անհետացավ։

Բորենիների անակնկալ հարձակումը հանկարծակիի էր բերել ամբոխին։ Ընդամենը ժամերի ընթացքում քաղաքի փողոցներով արյունը հոսում էր ջրի պես։ Նույնիսկ այդ զարհուրելի պահին ոչ ոքի մտքով չէր անցնում հրաժարվել ավարից։ Նրանք չէին խորշում անգամ այն պահին, երբ  յուրայինը գալարվում էր սեփական արյան մեջ։ Պահ առ պահ փողոցները հագենում էին տներից դուրս թափվող ավարով, որը հաճախ անտեր էր մնում, երբ ավարառուն զոհ էր դառնում բորենիների ժանիքներին։

Չնայած օրը ցերեկ էր, բայց մշտապես երևում էր կիսալուսինը, կարծես հսկելով իր ստեղծած ուժին։

Թվում էր ամբոխը դատապարտված էր, երբ արևմուտքից երևաց  նույն հերթականությամբ դասավորված Կուբիկ-Վանդևի բանակը, որի սև քառակուսու ամեն անկուններից դուրս էին ցցված մի քանի սուր ժանիքներ։

- Հարձակվե՛լ,- բորենիներին շփոթության մեջ գցեց Լիվանի հրամանը յուր կախարդող ձայնով։

Հարձակումը ագռավների և մողեսների կողմից սկսվեց սրընթաց վայրէջքով։ Նրանք ճանկելով օդ էին բարձրացնում բորենիներին և այնտեղից բաց թողնում քարերի մեջ։ Շուտով Կուբիկի բանակը այնքան տարվեց մարտի առավելությամբ, որ սկսեց նույն կերպ վարվել լիալուսնի ստեղծած ամբոխի հետ։

- Ինչո՞վ եք զբաղված, անմիտնե՛ր՝ միայն բորենիների՛ն, հանգիստ թողե՛ք ամբոխին իր ավարով,- բղավեց Լիվանը։

Քաղաք ներխուժած թռչող բանակի և բորենիների միջև շարունակվում էր կատաղի մարտը, երբ հսկա ընկուզենու տակ հայտնվեց Արեգանու խումբը։ Նկատելով նորեկներին երկու ուժերի միջև շփոթ առաջացավ։

- Ի՛մ հետևի՜ց,- գոչեց Մուրադը, թողնելով Վանդևի բանակին, հարձակվեց Արեգանիի խմբի վրա։ Քանի որ օրը դեռ կեսօր էր, նրանց համար դժվար չէր կռվելը կախարդական սրերով։

Ագռավամարդը Արեգանիին յուր խմբով տեսնելով , հանկարծակիի եկավ, կատաղած անցավ հարձակման։ Սակայն, այն պահին, երբ ուզում էր Արեգանիին կտցահարել, հայտնվեց Մուրադը և նա ակամա ճանկեց բորենուն, վեր սլացավ։

Վերևից Կուբիկ-Վանդևը և Լիվանը ևս նկատեցին Արեգանիի խմբին, սակայն մարտի ելքը նրանց քիչ էր հուզում, ուստի մեկը սև կուբիկի կերպարանքով, մյուսը սև գավազանին նստած փնտրում էին տղային։ Նրանք համոզված էին՝ առանց պայքարի կա հաղթանակ և այդ հաղթանակը նիանց բերելու էր տղան։

Այդ խառնաշփոթում Արեգանին վեր սլացավ, մոտենալով Դավիդին,- Ես տեսա՛ կուբիկների տուփը, զգույշ եղե՛ք, որպեսզի նորից չկորցնե՛նք,- հրահանգեց նա, ապա ուղղվեց Վանդևի կողմը։ Վանդևը իր հերթին տեսնելով Հավերժության ամրոցի տիրակալին, կատաղությունից բղավեց,- Ա՛յդ անբան նախարարների խումբը պե՛տք է Ֆլամեին բաժին դարձնե՛լ ,- նա փորձեց  հարձակվել Արեգանիի վրա, բայց առաջ գնալ չհաջողվեց՝ Վանդևը խճճվել էր վեր սլացող լիանայի ճյուղերի մեջ։ Տեսնելով, Արեգանին հարվածն ուղղեց Լիվանին, որն այդ պահին համախոհին օգնության էր շտապում։

Մարտը թեժացավ, երբ Արեգանիի խմբի ազատությունը ակնհայտ դարձավ բոլորին։

Օդում Դավիդը միացավ Արեգանիին, իսկ ներքևում Էմմին ու Էդգարը արևային սրերով, Գրինյուսի հետ կարողանում էին հակահարված տալ երկու տարբեր սև ուժերին։ Այդ կռվի մեջ ամենավտանգավորը չղջիկ-թիկնապահներն էին՝ նրանք կպչում էին զոհի մարմնից և ծծում արյունը։

Պատանին և աղջիկը հաջողությամբ դիմադրում էին թշնամուն, երբ թիկունքից նրանց վրա հարձակվեցին չղջիկները։ Էմմին ցավից չճաց, երբ նրանցից մեկը կառչեց նրա ուսից․

- Օգնի՛ր Էդգա՛ր․․․

- Անիծյալները ավելի սարսափելի են, քան մնացած բոլոր ուժերը,- ասաց պատանին, փորձելով ազատվել հարձակվող չղջիկներից

- Սրտիկնե՛րը,- հուսահատ ձայն տվեց Էմմին։

- Փորձե՛նք՝ Ագռավները չեն երևում։

- Գրողի ծոցը այդ սև հրեշները, էլ չեմ դիմանում,- պատասխանեց աղջիկը և առաջ մեկնեց ձեռքը,- Վառվեցե՛ք սրտիկնե՛ր,- երբ բոցկլտացին երկնագույն կրակները՝ ոչ միայն չղջիկները թուլացան ետ քաշվելով, այլ նաև բորենիները ոռնալով պառկեցին գետնին,- Ա՜յ քե՛զ հրա՜շք,- զարմանքով ծոր տվեց Էմմին։

Երկինքը նկատելի սևացավ, փչեց թույլ քամի,- Ագռավամա՛րդն է,- զգուշացավ պատանին և նրանք հերթական անգամ փրկեցին սրտիկները անճոռնի կտուցից։

Հետզհետե Արեգանիի և Դավիդի հարվածներից  փողոցների արյան գույնը ծածկվում էր սև երամի և մողեսների լեշերով, բայց լուսնից իջնող սև կետերը անդադար լրացնում էին ագռավների պակասող շարքերը, իսկ մշուշապատ արևմուտքից՝ հրե գագաթից մարտի դաշտ էին շտապում մողեսները Արեգանիի և Դավիդի համար պայքարը դարձնելով դժվարին։

Գրինյուսը լիանայի ճկուն ճյուղերով ոչ միայն օգնում էր ընկերներին, այլ նաև հարմար պահ էր փնտրում, հակառակորդից խլելու կաշվե տուփը։

 Վանդևը մարտից հոգնած, շտապեց լիցքավորվել գավազանից, նկատելով, Գրինյուսը փաթաթվեց տուփին և ուժգին քաշեց ներքև։ Տուփն անհետացավ սաղարթախիտ ընկուզենու ճյուղերի մեջ։ Վանդևը կատաղությունից հպվեց գավազանին, ապա ողջ ուժով բղավեց,- Գտնե՛լ տղայի՛ն, գտնե՛լ կուբիկնե՛րը,- Երբ Լիվանը հարձակվեց Արեգանիի վրա, նրան միացավ Վանդևը, սակայն Դավդի մեկ հարվածից Կուբիկի ժանիքը ջարդվեց և նա ավելի կատաղած բղավեց,- Գտնե՛լ, ետ բերե՛լ տղային կուբիկների հետ միասին․․․

Երբ կուբիկների տուփը ընկավ ընկուղենու ճյուղերի մեջ, Վագը, որը մինչ այդ թաքնվել էր ճյուղերի մեջ և հետևում էր ընթացող քաոսին, տեսնելով, ձեռքը դանդաղ տարավ տուփին,- Իմ կուբիկնե՛րը,- վերցրեց, հպեց կրծքին, ապա նայեց վեր՝ բացի կանաչ ճյուղերից ոչինչ չերևաց։ Նա ձեռքով ետ տարավ ճյուղը, երևաց կիսալուսինը,- Այնտե՛ղ լիալուսին է, այստե՛ղ կիսալուսին է՝ ոչինչ չե՛մ հասկանում,- ուսերը թոթովեց նա։ Կուբիկների տուփը շարժվեց, նա վախեցած ուժգին սեղմեց այն, որպեսզի չբացվի,- Ո՛չ, այս անգամ ո՛չ․․․,- Հազիվ էր խոսքն ավարտել տղան, երբ մի հզոր ուժ նրան ծառից առավ ու տարավ․․․ 

 

                                                          ՓԱԽՈՒՍՏ

Վանդև-Կուբիկը տիրելով հաղթանակի ևս մեկ խորհրդանիշին, ոգևորված մոտեցավ Լիվանին,- Հրաման արձակի՛ր, որպեսզի բանակը շարվի հրապարակում,- քիչ հետո բանակը շարված էր։ Պատվանդանին՝ իրենց հերթին կանգնած էին Լիվանն անբաժան սև գավազանով, Վանդև-Կուբիկը իննը կուբիկներով, այնուհետև կարգապահ շարված էին չղջիկ-թիկնապահները, իսկ վերջում նստած էր նախարարաների հարյուր երեսուն հոգանոց շարքը։ Հրապարակում շարված էին Ագռավամարդու սև բանակը, սուր դնչերով մողեսների եռանկյուն կազմած շարքը, իսկ Ֆլամեն Վանդևի հրամանով, հրե կնոջ վերածված, մնացել էր հրապարակի վերջում։

Խոսափողին մոտեցավ խորամանակ Վանդևը, բազմանշանակ նայեց Լիվանին, ապա սկսեց․

- Այս պահին իմ խոսքը կհնչի՛ և որպես նորությու՛ն և որպես հրամա՛ն,- նա ոգևորված ձեռքը դրեց կուբիկների տուփին,- Բարու կամակատարը բանտվա՛ծ է և մեր այս հզոր ուժը,- ձեռքով ցույց տվեց շարքերը,- Լիարժեք դարձնելու՛ համար, անհրաժեշտ է գտնե՛լ տղային,- բոլորի հայացքները փոխվեց զարմանքի,- Այո՛, այո՛ և տղային պետք է փնտրե՛լ Սև այգում։ Այն խելագար ամբոխը նրան տարա՛վ ա՛յն պահին, երբ մենք կարևոր հարց էինք քննարկո՛ւմ,- նա մեկ անգամ ևս մի խորամանկ հայացք նետեց համախոհին և ավելի բարձր ձայնով հնչեցրեց հրամանը,- Այսօր մեր խնդիրը Սև այգի՛ն է։ Առա՛ջ, դեպի՛ Սև այգի,- հրամանից հետո, նա ավելի մեղմ տոնով շարունակեց,- Իմ զավակնե՛ր, մե՛նք լիալուսնի ծնունդն ենք, իսկ նրանք՝ բորենիների ցեղը, կիսալուսնի։ Չե՞ք կարծում, որ մենք և նրանք շատ ընդհանուր բաներ կարող ենք ունենալ։ Մեր ճամփան դեպի ամուր հաղթանակ դժվար է լինելո՛ւ, Գուցե՞ հենց բորենիները սխալ հասկանան մեզ և անգամ մի պահ դուրս գա՛ն մեր դեմ, սակայն, երբ հասկանան, չեմ կասկածում, որ կմիանան մեզ։

Առա՜ջ դեպի՛ Սև այգի,- Վանդևը ձեռքը բռունցք վեր բարձրացարած ավարտեց ճառը, բայց կարծես ոչ ոք չէր պատրաստվում տեղից շարժվել։ Նկատելով, նրա դեմքը կատաղությունից կարմրեց, որը չէր կարող չոգևորել Լիվանին,- Հրաման տու՛ր նրանց դեպի՛ Սև այգի,- խոցված մրմնջաց Վանդևը, ետ քաշվելով խոսափողից։

Սև գավազանը ձեռքին, Լիվանը տիրական առաջ եկավ,- Առա՜ջ, դեպի՛ Սև այգի,- գոչեց նա և ձեռքը տարավ կոկորդին՝ նրա բերանից դուրս եկավ սև շղարշը և տարածվեց հրապարակով։ Բանակը կախարդվածի պես կրկնեց․

- Առա՜ջ․․․

Վանդևը կատաղությունից սկսեց հոլի պես պտտվել, վերածվելով սև կուբիկի սլացավ վեր,  նրան հետևեց սև գավազանին նստած Լիվանը, այնուհետև չղջիկ-թիկնապահները և մնացած բոլորը։ Երբ հրապարակը դատարկվեց, այնտեղ մնացին նախարարները, որոնց համար անսպասելի ետ եկավ Վանդևը, հոլի պես պտտվելով հոխորտաց․

- Գերիների համար գլխով եք պատասխանատո՛ւ,- երբ Կուբիկ-Վանդևը նորից անհետացավ տեսադաշտից, կարծես նրանք ուշքի գալով քրթմնջացին․

- Այո՛ իհա՞րկե,- իսկ մյուս գեր նախարարը ի միջայլոց թափահարեց ձեռքը, քթի տակ մրմնջալով,- Դեռ կհասցնենք հետևել գերիներին կամ էլ բանտախցից ու՞ր պիտի փաղչեն։ Կարելի է առիթից օգտվել և մի քիչ հանգիստ առնել, այլապես այսքան լարված օրերից մենք հոգնում ենք,- կարճ ժամանակ հետո հրապարակից լսելի էր մրափի ձայները։

Գերիները, յուրաքանչյուրն իր մենախցում ուշքի եկան։ Թէև ընդհանուր ներքնահարկը լուսանցքներ չուներ, բայց ներսի մենախցերը լինելով երկաթյա ճաղերով, գերիները լսելի էին միմիանց։ Արեգանին նստած հատակին, Ագռավամարդու հարվածներից տնքացող գլուխն առել էր ձեռքերի մեջ։

- Արեգանի՜,- երբ լսեց իր անունը, բարձրացրեց գլուխը․

- Ո՞վ է։

- Ես եմ՝ Էդգարը։

- Իսկ մյուսները որտե՞ղ են։

- Չգիտե՛մ։ Գլուխս տնքում է, հազիվ կարողացա ուշքի գալ։ Գուցե նրանք էլ նույն վիճակու՞մ են։

- Ի՞նչ վիճակում էլ լինենք, պետք է ելք գտնե՛լ այստեղից դուրս գալու,- վճռեց նա և սկսեց ձայն տալ,- Գրինյու՜ս, ու՞ր ես, ձայն հանի՛ր,- արձագանք չեղավ,- Էդգա՛ր, կարծում եմ նա այստեղ է, բայց գիտակցությունը կորցրած, ինչպես մենք։ Ձայն տու՛ր Էմմիին, լուսավե՛ք շուրջը։

- Էմմի՜,- ոգևորված սկսեց ձայն տալ նա,- Էմմի՜․․․

- Այստե՛ղ եմ,- անթափանց խավարի մեջ լսվեց աղջկա հազիվ լսելի շշնջոցը։

- Վե՛ր կա՛ց Էմմի՛,- թախանձեց պատանին։

Աղջիկը երերալով ոտքի կանգնեց,- Ստացվե՛ց։

- Իսկ հիմա պետք է օգտվե՛լ սրտիկներից՝ Գրինյուսին օգնություն է հարկավո՛ր։

- Այո՛ իհա՞րկե,- զգաստացավ աղջիկը և շտապեց ձեռքը մեկնել առաջ, նրան միացավ պատանին․

- Վառվեցե՛ք սրտիկնե՛ր,- ներքնահարկում տարածվեց երկնագույն լույսը, երևաց Գրինյուսի խուցը, ուր նա ընկած էր հատակին։

- Սրտիկները ուղղեցե՛ք նրա կողմը,- շտապեց հրահանգել Արեգանին։

Երբ նրանց հաջողվեց ուշքի բերել ծերունուն, նա դժվարությամբ նստեց և խորը հոգոց հանեց,- Որտե՞ղ եմ,- շշնջաց նա, որի արձագանքը տարածվեց ողջ ներքնահարկով։

- Դու այստե՛ղ ես՝ մեզ հետ բանտված,- լսվեց Արեգանիի պատասխանը։

- Ա՜ հիշեցի՛, այդ անիծյալ Ագռավամա՛րդը․․․

- Գրինյու՛ս, ուշքի արի՛, կարծես դրսի աղմուկը դադարել է։ Մենք պե՛տք է օգտվե՛նք առիթից և շտապե՛նք առաջինը գտնելու տղային, այլապես իսկապես կպարտվե՛նք,- հորդորեց Արեգանին։

- Ինչպե՞ս, չէ՞որ մենք փակված ենք,- երկաթյա ձողերը ուժգին ցնցելով, նեղսրտեց պատանին։

- Ահա՛ այսպե՛ս,- հնչեց Գրինյուսի երգեցիկ ձայնը և նրա կիսախանձված ու սևացած ճյուղերից սկսեց երկարել դալար ու կանաչ մի շիվ՝ այն դուրս եկավ խուցից, երկարելով մոտեցավ Արեգանիի խուցին, կառչեց երկաթյա ցիցից, դուրս քաշեց այն։ Փոքրիկ դռնակը բացվեց։ Արեգանին երկտակված, մի կերպ դուրս եկավ, ձգվեց, ապա ձեռքը տարավ գլխին․

- Կտուցի   հարվածից գլուխս տնքում է։

- Իսկ ես որքա՜ն անփույթ եմ,- ճակատին թմփացնելով, Գրինյուսը կանաչ շիվը երկարացրեց և փաթաթեց Արեգանիի գլխին, ապա ետ քաշեց։

- Շնորհակա՛լ եմ,- թեթևացած շունչ քաշեց նա,- Այդ անճոռնու կտցի հարվածից, կարծես գլուխս երկու կես էր եղել,- Արեգանին ոգևորված սկսեց բացել մյուս խուցերի դռները։ Երբ վերջապես չորս գերյալները ուղղվեցին դեպի դուռը, հեռավոր անկյունից մեկը ձայն տվեց․

- Հե՜յ, իսկ ե՞ս,- նրանք զարմանքով ետ նայեցին։ Սրտիկների լույսի ներքո երևաց Դավիդը։

- Դավի՞դ,- տեսնելով, մոտ վազեց Արեգանին,- Դու՞․․․

- Ա՛յդ սև թռչունը գլխիս այնպես է հարվածե՛լ, որից հազիվ ուշքի եկա,- բողոքեց նա, ձեռքը տանելով գլխին։

- Գրինյու՛ս օգնի՛ր,- հրահանգեց Արեգանին և Դավիդը միացավ ընկերներին, բոլորը միասին մոտեցան գլխավոր ելքին։ Որքա՜ն եղավ նրանց հիասթափությունը, երբ այն դրսից կողպված գտան։

- Գրինյու՛ս, մեր հույսը դարձյալ դու՛ ես,- դիմեց Արեգանին,- Մի ելք գտի՛ր։

Ծերունին անխոս, ամենաբարակ շիվը երկարացրեց, դուրս հանելով դռան տակից և անսպասելի բոլորի համար գոչեց,- Գտա՛,- երկաթյա ծանր դուռը ետ գնաց, փականը զնգալով ընկավ գետնին։

- Զգու՛յշ, նրանք կարող են մեզ լսել,- շշնջաց աղջիկը։

Առաջինը Արեգանին եթերային քայլերով լքեց զնդանը, նրան հետևեցին մյուսները։ Նրանք ավելի անհանգստացան, երբ հրապարակում գտան միայն մրափած նախարարներին․

- Նրանք գնացել են տղայի հետևից, իսկ հիմա՛ Արևը մեզ օգնակա՛ն,- կիսաձայն ասաց Արեգանին, հայացքը վեր հառած։ Մշուշը ճեղքելով, երևաց փոքրիկ թռչնակը, այնուհետև նրանց վրա թափվեց լույսի հեղեղը, որից երևացին փայլող սրերը։

Նախարարները լույսից ճպճպացնելով աչքերը խառնվեցին իրար։

- Տղային գտնելո՛ւ ժամն է,- հաղթական գոչեց Արեգանին և վեր սլացավ Դավիդի հետ։ Գրինյուսը փաթաթվելով Էմմիին և Էդգարին անհետացավ։ նախարարները խուճապահար նետվեցին դեպի ներքնահարկ, երբ նրանք տնտղում էին բացված դռները երևաց Սամարան․

- Ահա՛ պարտության սկիզբը,- ապա նույն կերպ անհետացավ դռների մեջ։

- Վհու՜կ,- նրա հետևից բղավեցին մի քանի նախարարներ․․․

                                                         

                                                       ՊԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆ

Չնայած Արեգանիի կախարդական սրի շեշտակի հարվածներից Լիվանը թուլանում էր, բայց նա նորից վերալիցքավորվում էր սև գավազանից։ Դավիդը Արեգանիին օգնության հասավ այն պահին, երբ լուսանցքից թափվող լույսի հեղեղը ետ քաշվեց, իր հետ տանելով նրանց սրերը։ Նրանք մնացին թևաթափ կանգնած, հասկանալով արդեն մայրամուտ է։

Սրահ մտավ Վանդև-Կուբիկը, այնուհետև այն դարձավ լեփ լեցուն ագռավներով ու մողեսներով։ Վերջում մի կերպ ներս խցկվեցին Գրինյուսը, պատանին ու աղջիկը։

Վանդևը պտտվելով վերստացավ մարդկային կերպարը, մոտեցավ Արեգանիին,- Կարծում եմ հարկ չկա հիշեցնելու, որ դու՛ք պարտվող կողմն եք և ստիպված եք մեզ հանձնելո՛ւ մեր եղբայրներին՝ այսինքն այն կուբիկների տուփը,- նա ցույց տվեց Էմմիին, որի վզից կախված էր կաշվե տուփը։

- Դեռ վաղ է տոնելու հաղթանակը,- պատասխանեց Արեգանին։

- Չե՛մ կարծում,- հաղթական դիրք ընդունելով, պատասխանեց Վանդևը և երեք անգամ ծափ տվեց։ Սրահի հեռավոր դռնից երևաց համարյա մերկ Սամարան։ Երբ նա անցնում էր պատանու և աղջկա մոտով, նրանք զարհուրած իրար նայեցին։

- Սամարա՛, մի՛ շտապիր, ցույց տու՛ր նրանց քո պատիժը,- հրամայեց Վանդևը։

Սամարայի վիզը շրջանակված էր կարմիր գծով, տեղ-տեղ երևում էին արյան կաթիլներ։ Վանդևի հրամանով նա երկու ձեռքերով բարձրացրեց սեփական գլուխը և նորից տեղը դրեց, որից արյան կաթիլները սկսեցին գլորվել մարմինն ի վար։

- Դու՛ք դաժան եք,- ճչաց աղջիկը և երկու ձեռքերով փակեց աչքերը։

- Այո՛ աղջի՛կ, նա ևս կամակոր էր, երբ պահանջում էինք ոսկյա շիվը և պահանջը արդարացի էր,- ցուցամատը թափահարելով պատասխանեց Կուբիկը։

Սամարան մոտեցավ, թեթևակի խոնարհվեց երկու առաջնորդներին,- Դուք միայն հրամայե՛ք և ես կոչնչացնե՛մ այդ աղջկան։

- Ո՛չ Սամարա՛, ո՛չ հիմա՝ նրանք դեռ մեզ պետք են,- համարյա բղավեց Լիվանը, գավազանը հարվածելով հատակին։ Կինը լուռ ետ քաշվեց։

- Մենախուց տարե՛ք ամրոցի տիրակալին,- հրամայեց Լիվանը։ Վանդևը կատաղած համախոհի առավելությունից նույնպես բղավեց,- Հրե գագթի աղետը կդարձնե՛մ կործանիչ՝ անգամ դուրս կհանե՛մ այս խղճուկ լեռնաշղթայից։

- Այդպիսով քեզ ոչինչ չի մնա,- պատասխանեց Լիվանը մի խեթ հայացք գցելով նրան։

- Այո՛, եթե համառում են ես կընդառաջվեմ․ «Ո՛չ ինձ, ո՛չ քեզ» կարգախոսով։

- Կոլեգա՛, դու վտանգավոր ես դառնում անգամ յուրայիններիդ համար,- վրդոհված առաջ եկավ Լիվանը։

- Ո՛չ այնքան, որպեսզի անհանգստանաք՝ հա՜, հա՜, հա՜․․․,- բարձր ծիծաղելով սկսեց հոլի պես պտտվել, վերածվելով կուբիկի, և նորից ետ պտտվեց, մնաց տեղում կանգնած,- Ահա՛ և ես իմ անսահման հնարավորություններով,- ձեռքերը տարածելով գոռոզացավ նա։

Ներս ընկավ Ֆլամեն՝ տեսնելով, աղջիկն ու պատանին պատ կազմեցին, պաշտպանելու Գրինյուսին։

- Ֆլամե՛ մնա՛ հրապարակում՝ սա քո տեղը չէ՛,- կշտամբեց Լիվանը, գավազանը հատակին հարվածելով։ Հրե կինը մի պահ բռնկվեց, ապա ցածրանալով դուրս սողաց, դառնալով բազմահազար թռչուններ, վեր սլացավ։

- Աղջի՛կ վերադարձրու՛ տուփը,- պահանջեց Լիվանը, ընդհուպ մոտենալով նրան։

- Ո՛չ,- Էմմին երկու ձեռքերով սեղմեց տուփը։

- Ուժով վերցնե՛լ,- հրամայեց նա։

Սրահ լցվեցին անթիվ թռչող արարածներ, իսկ ալարկոտ նախարարները սկսեցին գրել ու կնիք խփել, հաստատելով Լիվանի հերթական հրամանը։

Չղջիկ-թիկնապահները օդ բարձրացան, կարգապահ շարքով հարձակվեցին աղջկա վրա, իսկ ագռավների կտուցի հարվածներից աղջիկն ու պատանին հազիվ էին մնում ոտքի վրա։ Որքան էլ անմխիթար վիճակում լիներ Գրինյուսը՝ նա ճյուղերով նեղում էր և գետին տապալում չղջիկներին, ագռավներին ու մողեսներին։

- Կա՛նգ առե՛ք,- լսվեց Վանդևի հրամանը, երբ բոլորը ետ քաշվեցին նա առաջ եկավ,- Հանձնի՛ր տուփը և ազատ կարձակվեն քո ընկերները։

- Ընկերնե՞րը,- զարմացավ Էմմին, հարցական նայեց Էդգարին,- Մի՞թե այնտեղ միայն Արեգանին չէ։

- Նա շատ է երկարացնում, Ագռավամա՛րդ, կարծում եմ գիտես, թե ինչպե՞ս տիրանալ տուփին, ինչը մեզ է պատկանում,- Վանդևը մի կողմ քաշվեց։

Ագռավամարդը բացեց սև թևերը, օդ բարձրացավ և այնտեղից հարձակվեց աղջկա վրա։ Նրա կտուցի հարվածից Էմմին երերաց ու վայր ընկավ։ Էդգարը փորձեց օգնել նրան, բայց հաջորդ հարվածը իջավ նրա գլխին։ Ագռավամարդը կուբիկները հանձնեց Վանդևին։ Գրինյուսն իր հերթին ուզեց խանգարել նրան, բայց Լիվանը գավազանի մեկ հարվածով գետին տապալեց ծերունուն։

Վերջապե՜ս, հակառակորդը ջախջախվա՛ծ է՝ հա՜, հա՜, հա՜․․․Եվ ես շուտով այս երկրի լիարժեք տերը կդառնա՛մ, հա՜, հա՜, հա՜․․․ Սրանց էլ փակե՛լ մյուս մենախցերում։ Հեռու չէ այն ժամանակը, երբ ես աշխարհակալ կդառնա՛մ, հա՜, հա՜, հա՜․․․

- Դու նախ դարձի՛ր այս երկրի լիարժեք տերը, հետո երազի՛ր աշխարհակալության մասին,- հեգնեց Լիվանը, բերանը մոտեցնելով նրա ականջին։

- Թույլ տու՛ր ինքս որոշել իմ անելիքը և մի՛ մոռացի՛ր՝ դու ընդամենը լավ հտեռոր ես, իսկ ես՝ ես եմ քեզ կյանք տվողը։

- Այո՜,- ծոր տվեց մի աչքանին,- Տեսնում եմ փառասիրությունդ կուրացնում է քեզ։

- Ես հրամայեցի փակե՛լ նրանց,- առանց Լիվանին պատասխանելու վրդոհվեց նա, տեսնելով հապաղում են հրամանը կատարել,- Դուք խլացե՞լ եք,- այս անգամ կոկրդով մեկ ճչաց նա։

Զինվորները սկսեցին անգիտակից գերիներին քարշ տալ ներքնահարկ, իսկ նախարարները գրել ու կնիք խփել․․

-

   

      ԲԱՆՏԱԽՑՈՒՄ   Հավերժության ամրոցի տիրակալը գիտակցության գալով, իրեն գտավ քարե սառը հատակին պառկած։ Նայեց վեր՝ քարե առաստաղի արանքից երևում էր մշուշապատ երկինքը, իսկ պատերն առանց լուսամուտ էին։ Նա մի կերպ նստեց և երկու ձեռքերով բռնեց ցավից տնքացող գլուխը։ Մատները թրջվեցին,- Վիրավոր եմ,- խուլ շշնջաց նա, գլուխը անզոր կախեց։

Լսվեց դռան ճռռոցը։ Մինչ Արեգանին կարող էր մթության մեջ զանազանել ներս մտնողներին․ երկու հոգի մոտեցան նրան և թևերից բռնած քարշ  տվեցին աստիճաններով վեր։ Քիչ հետո նա վիրավոր գլխով և շղթայակապ կանգնած էր հրապարակում՝ Լիվանի և Վանդևի դիմաց։

- Դու Հավերժության ամրոցի տիրակա՛լն ես,- սկսեց Վանդևը։

- Այո՛,- գլուխն ուղղելով, պատասխանեց Արեգանին։

- Եվ անգո մարդ արարծի համար։ Ես՝ այսինքն մենք,- խոսքն ուղղելու հետ մեկտեղ ինքնավստահ նայեց համախոհին- Խավարի և նյութի տիրակալն ենք և յուրաքանչյուր նյութապաշտ էակ պաշտում է մեզ։

- Ինչպիսի՞ ինքնավստահություն,- հեգնեց Արեգանին։ 

- Այո՛, ինքնավստահ եմ, քանի որ մենք մարդուն տալիս ենք ա՛յն, ինչը շոշափելի է և այն նյութի աշխարհն է, որի համար նույն մարդը պատրաստ է նմանակի կոկորդը պատռել։ Ի՞նչ ես տալիս դու՝ մի՞թե գեղեցկությամբ և բարությամբ կարող ես գոհացնել նրան։

- Քո խոսքը իսկական մարդու մասին չէ՝ գոյություն ունի երկու մարդկային տեսակ՝ սպառող և արարող։ Դու գոհացնում ես սպառող տեսակին։

- Ինչպիսի՞ կարճամտություն,- հեգնեց Վանդևը,- Իսկ արարողը չի՞ կարող սպառող լինել։ Ինչպես միշտ չարաչար սխալվում ես՝ այո՛, հիմանականում գոյություն ունի երկու մարդկային տեսակ և այն քո իմացած հատկանիշները չեն, այլ ուժեղի և թույլի մասին է խոսքը։ Ինչպես միշտ թույլը երկրպագում է ուժեղին և կարևոր չէ նրա ով լինելը և այդ ուժեղը ուժեղ է մեզանով։ Մի՞թե հնարավոր է թվարկել մեր անսահման հնարավորությունները, պարզապես դու՛, Արևի զավակ ընդունիր պարտությունդ և հրամայի՛ր աղջկան մեղ վերադարձնելու տուփը։

- Սպանի՛ր նրան և վերցրու՛ այն, եթե այդքան վստահ ես։

- Մեծ ջանք չի պահանջվում այն խլել նրանից, չէ՞որ նա, ինչպես և դու մեր պատանդն եք։ Ո՜չ․․․,- Վանդևը միտքը կիսատ, մատը դրեց շուրթին, կարծես զգուշանալով ինչ որ բանից։

Արեգանին ցավից դեմքը ծամածռելով, ձեռքը տարավ գլխին,- Դու չես սպանի նրան, քանի որ չունես գլխավորը։

- Եվ ո՞րն է քո իմացած գլխավորը,- ակամա նյարդայնացավ Վանդևը։

- Կասե՛մ, ինչու՞ ոչ՝ տղային, դու չունե՛ս տղային, որին կորցրել ես քո իսկ կողմից դավաճանված ամբոխի մեջ, իսկ առանց նրա, ի՞նչ են քո կուբիկները և այդ շիվը՝ թեկուզ ոսկյա․․․,- Արեգանին հազիվ էր ավարտել խոսքը, երբ դռնից ներս թռավ մի փոքրիկ թռչնակ, նստեց նրա գլխին, սկսեց բարձր գեղգեղալ, թևերով հպվելով նրա գանգուրներին։ Արեգանին թեթևություն զգաց, ձեռքը տարավ գլխին, շշնջաց,- Գրինյու՜ս, իմ հավատարիմ բարեկամ։

Մինչ այդ, Լիվանը լուռ հետևում էր հակառակորդների երկխոսությանը, բայց թռչնակի հայտնվելը և Արեգանիի տրամադրության փոխվելը հունից հանեց նրան և նա կատաղությունից հոխորտաց,- Ա՛խ դու՛, անիծյա՛լ թռչնակ,- նա վեր բարձրացրեց ոսկյա շիվը, այն երկարելով վերածվեց սև գավազանի և ուժգին իջավ Արեգանիի ուսին, որտեղ թառել էր թռչնակը։ Թռչնակը խուսափեց հարվածից, բայց Արեգանին տնքաց ցավից։ Փոքրիկ թռչնակը շարունակում էր ծլվլալով թռչկոտել սրահում, կատաղեցնելով Վանդևին ու Լիվանին։

Բացվե՛ք դռնե՛ր,- կարծես անզորությունից կատաղած հրամայեց Կուբիկը և բացվող տասնյակ դռներից ներս թափվեցին անթիվ ագռավները, ականջ ծակող աղաղակով։ Սև երամը հարձակվեց Արեգանիի վրա, իսկ թռչնակը վեր սլացավ և թևերով հպվեց առաստաղին՝ բացվեց կլոր լուսանցքը և այնտեղից ներս թափվեց լույսի հեղեղը, ողողելով հավերժության ամրոցի տիրակալին։ Ագռավները ծղրտալով նահանջեցին։

- ՈՒ՞ր անբաննե՛ր,- բղավեց Վանդևը։ 

Առաջ եկավ Լիվանը, սև գավազանը ճոճելով,- Դե հիմա մենամարտի՛ր քո թռչնակով,- խոսքի հետ նա մի ուժգին հարված իջավ, այս անգամ Արեգանին խույս տվեց և ձեռքն առան թափվող շողքից կախված փայլուն սուրը։ Սկսվեց մարտը նրա և Լիվանի միջև․․․

Հրապարակի երկինքն ու գետինը հագեցված էր թռչող և այլ տարատեսակ արարածներով։ Էմմիին ու Էդգարին երբեմն հաջողվում էր դիմադրել նրանց, բայց հիմնականում ուժգին հարվածներից  տապալվում էին գետնին և ցավից տնքում, նորից մի կերպ ոտքի կանգնելով։ Վերջապես նրանց օգնության եկան Գրինյուսը և Դավիդը իր շողշողուն սրով։ Տեսնելով, Էմին ու Էդգարը ոգևորվեցին՝ ոչ միշտ, բայց նրանց հաջողվում էր բռնել շարքային ագռավների ոտքերից և բմբլահան անել թևերը, զրկելով նրանց թռչելու հնարավորությունից։ Գրինյուսը լիանայի ճյուղերով ներքև էր քաշում մողեսներին, փաթաթվելով վզներից խեղդամահ անում, իսկ Դավիդը սրով գետին էր թափում մի անգամից մի քանի արարծների։ Կարելի էր համարել մարտի առավելությունը նրանց կողմն էր, մինչև հայտնվեց Ֆլամեն և իր մեջ առավ Գրինյուսին։ Տարածվող ջերմությունից ագռավներն ու մողեսները ճողոպրեցին, իսկ Գրինյուսը ինքնապաշտպանության պղտոր ջրի շիթերը բաց թողեց Ֆլամեի վրա։ Բարձրացավ խեղդող ծուխն ու գոլորշին։ Դավիդը հազալով ետ քաշվեց։ Կիսատվող Ֆլամեին լրացնում էին նրա հրե զավակները և Գրինյուսի ուժերը նկատելի ջլատվում էր։

- Էդգա՛ր սրտիկնե՛րը,- կարծես հիշելով, գոչեց աղջիկը։

- Այո՛, սանձե՛լ է պետք այս անիրավին,- Վառվեցե՛ք սրտիկնե՛ր,- միաբերան գոչեցին նրանք։ Փոքրիկ երկնագույն կրակներից Ֆլամեն իջնելով տարածվեց գետնով, մի կողմ քաշվելով, հայտնվեց հրապարակից դուրս, նորից վերածվեց հրե կնոջ։ Նրանք ստիպված թաքցրեցին սրտիկները, երբ նորից երևացին ագռավների և մողեսների բանակները համալրված։

- Տե՛ս, նրանց շարքերը ավելի են խտացել,- սարսափահար նկատեց աղջիկը։

- Այո՛, բայց մ՛ի մոռացիր, թե որքա՛ն շատ էին նրանց ձագերը այն լեռնային միջանցքում։

Հոլի պես պտտվելով, սրահից դուրս եկավ Վանդևը, վերածվելով Կուբիկի, անցավ դիվային բանակի գլուխը, հրամայելով,- Նե՛ս, դեպի՛ սրահ։

- Այնտեղ Արեգանի՛ն է- գոչեց Էմմին,- Նրանք կհոշոտեն նրան, որտե՞ղ է Դավիդը,- շուրջը նայելով, աղջիկը շտապեց ներս մտնել, նրան հետևեցին Գրինյուսն ու Էդգարը։  

                                                       

                                                                 ՈՍԿՅԱ ՇԻՎԸ 

Սև ամպերը ճեղքելով, երևաց լիալուսինը։ Նրա աղոտ դեմքից մի սև կետ պոկվեց, սրընթաց իջավ, ընկնելով տափաստանի քարաքոսների մեջ, սկսեց մեծանալ, առնելով կնոջ կերպարանք։

Նա ոտքի ելավ, ձգվեց, կարծես թարմացնելու թմրած մարմինը, ապա տնտղեց շուրջը, քայլեց, մինչև հասավ քաղաքի հրապարակ։ Լիվանը, որը, ինչպես գիտենք մնացել էր այնտեղ թիկնապահների և նախարարների հետ, նկատելով հերարձակ ու կիսամերկ կնոջը, ընդառաջ գնաց նրան,- Սամարա՜,- շողոքորթ բացականչեց նա,- Վերջապե՛ս եկա՛ր,- երբ նա հայտնվեց կնոջ դիմաց, ձեռքը մեկնեց նրան,- Տու՛ր ինձ շիվը, այն ինձ է պատկանում։

- Ո՛չ, այն ինձ է վստահված, որպես զենք, պայքարելու Հավերժության ամրոցի դեմ։

- Դեմ չեմ քո պայքարին, բայց այն ինձ հանձնելով՝ ավելի ապահով ու ուժեղ ձեռքերում կհայտնվի,- պնդեց մի աչքանի առաջնորդը և մի հայացք գցեց լուսնի կողմը։

- Ո՛չ պարոն, չե՛մ տա, այն որքանով ձերն է, նույնքան և իմն է,- Սամարան մնաց անդրդելի, հպարտ կեցվածք ընդունելով։

Վանդև-Կուբիկը իր բանակով հրապարակ բերեց գերյալներին, բանակը նորից կարգապահ շարվեց, սպասելով հրամանի։ 

Էդգարը ընկած տեղից նստեց, տեսնելով Արեգանիին անգիտակից, տեղից վեր թռավ, ձեռքն առաջ մեկնելով, նրան միացավ Էմմին և միասին գոչեցին,- Վառվի՛ր սրտիկ,- Արեգանին աչքերը բացեց, ծանրացած ոտքի կանգնեց։

- Ա՛խ դու անիրավ՝ մեր մեր ներկայությամբ մեր դե՞մ ես գործում,- մինչ հարված ստանալը, նրանք հասցրեցին թաքցնել սրտիկները։

Ագռավների առաջնորդը կատաղեց, բարձրացավ ուժեղ քամի, միայն մեկ անգամ փայլատակեց կուրացնող կայծակը։

Լիվանը մի ծածուկ հայացք գցեց Սամարային, որը աշխատում էր մնալ աննկատ։

Արեգանիին քարշ տվեցին մութ զնդանը։

- Հավերժության ամրոցի տերը բանտված է,- հաղթական դիրք ընդունելով, գոչեց Կուբիկը,- Նշանակում է մենք հաղթանակի շեմին ենք, իսկ դու՛, աղջի՛կ այլ ընտրանք չունես, վերադարձրո՛ւ մեզ ա՛յն, ինչը իսկապես մեզ է պատկանում։

Չղջիկ-թիկնապահները շրջապատեցին տերերին,- Սամարա՛ մի՞թե ասելիք չունես,- ձեռքերը ետևն արած, Կուբիկը դանդաղ մոտեցավ կնոջը։

-  Դուք ինձ ևս հակառակո՞րդ եք համարում, չէ՞որ ես նույնպես լուսնի ծնունդն եմ, թէև քիչ ուշացած։

- Խորամանկ կի՛ն, եթե փորձում ես ընդդիմանալ մեզ, ապա այո՛, հակառակորդ ես,- ըմբոստացավ Վանդևը, մի կող քաշվելով։ Հրապարակով թնդաց նրա հրամանը,- Պատժե՛լ նրան և տիրանա՛լ ոսկյա շիվին։

Հրապարակը դղրդաց խլացնող անսովոր աղմուկից, միաժամանակ երկինքը մթնեց։ Վայրկյաններ տիրեց խավարը։ Երևաց լուսնի դժգոհ դեմքը, նորից թաքնվելով սև ամպերի տակ։

Այդ իրարանցման մեջ պատանին ու աղջիկը հուսահատ նստել էին, թիկունքով իրար հենված, մի պահ կարծես նրանց մոռացել էին։ Երբ խավարը անցավ, երևացին Լիվանն ու Վանդևը՝ Լիվանը ինքնագոհ՝ ձեռքի մեջ շուռ ու մուռ էր տալիս ոսկյա շիվը, իսկ Սամարան անհետացել էր․․․

                                                                   ԳԵՐԻՆԵՐԸ

Էմմին ու  Էդգարը ամրոցը լքելով շարունակեցին ճանապարհը դեպի արևելյան կողմը։ Տափաստանում տիրող տևական լռությունը սկսեց անհանգստացնել  նրանց։

- Հորիզոնը արդեն շիկնում է,- նկատեց պատանին,- ԵՎ չնայած մշուշին, կարծում եմ շուտով կերևա խորհրդավոր լույսը։

- Դեռ մայրամուտը կարմիր է՝ լույսի մասին խոսելը վաղ է,- նկատեց աղջիկը, նայելով հորիզոնին։

Շուտով հորիզոնը հանգավ, խավարը լափեց երկու հոգնատանջ էակներին,- Արդեն մութ է, բայց խորհրդավոր լույսը չի հայտնվում,- բողոքեց Էդգարը։

- Կարծում եմ նա այլևս չի երևա,- պատասխանի հետ մեկտեղ աղջիկը կանգ առավ։

- Ինչու՞ ես այդպես կարծում։

- Որովհետև երևացող կանթեղը ամրոցի ոգու ձեռքին էր, իսկ մենք արդեն հանդիպեցինք նրան,- բացատրեց աղջիկը, ապա ավելացրեց,- Իսկ հիմա այլ բան է տարօրինակ։

- Ի՞նչը․․․

- Աղմուկ չե՞ս լսում։

- Լսում եմ՝ այն շատ հեռվից է գալիս։ Արի սրտիկները փորձենք, գուցե ինչ որ բան պարզենք մեզ համար,- առաջարկեց պատանին, ձեռքն առաջ մեկնելով և նրանք միասին երկնագույն լույսը տարածեցին շուրջը։

Միաժամանակ լսվեց մոտեցող նախրի սմբակների դոփյունը և թռչունների թևերի թափահարումը,- Ագռավամա՜րդն է,- բացականչեց Էդգարը և նրանք նորից մնացին մռությանը պատանդ։ Նրանք հասցրեցին պառկել գետնին, մինչ սև երամը կանցներ գլխավերևներով։

- Ծխի հոտ եմ առնում,- պառկած տեղից շշնջաց աղջիկը։

- Եթե Ֆլամեն է, նրանից ազատվելը դժվար է լինելու,- նկատեց պատանին։

Կեսգիշերից հետո, հարավից փչող քամուց մշուշը սկսեց նոսրանալ։

- Տե՛ս թե նախիրը ինչպես է փախչում,- պառկած տեղից ցույց տվեց պատանին։

- Սա քմահաճ Ֆլամեն է։

- Ուրեմն պետք է թաքնվել,- ասաց պատանին, սակայն մնաց տեղում կանգնած, չիմանալով որ կողմ գնալ,- Պարզվում է այնքան էլ հեշտ չէ այստեղ թաքստոց գտնելը,- մրմնջաց նա հուսախաբ։

Գիշերը մոտեցավ լուսաբացին։ Քամին սաստկացավ։ Ճամփորդների համար օրը անսովոր լուսավոր թվաց։

- Պետք է կորչել Ֆլամեի աչքից,- ասաց պատանին և աղջկա ձեռքից քաշելով վազեցին խուճապահար հոտի հետևից,- նորից երկինքը սևացավ։

- Ագռավամա՛րդն է,- հևալով գոչեց Էմմին,- Մենք կորա՛ծ ենք,- նրանց ճամփան կտրեց սև ստվերը։

- Հա՜, հա՜, հա՜․․․,- հայտնվեց ագռավների առաջնորդը իր երամով և նորից շուրջը լուսավորվեց, տարածվեց ջերմություն։ Երամից քիչ հեռու երևաց Ֆլամեն․

- Օ՜ թանկագին կոլեգա՛, տեսնում եմ վատ չենք աշխատել,- կնոջ կերպարանք առնելով սեթևեթեց նա, մի պտույտ կատարելով կանգնածների շուրջը։ Ջերմությունից ճամփորդները սկսեցին հազալ, փակելով դեմքները։

- Զգու՛յշ խելագար կին, նրանք մեզ դեռ պետք են,- կշտամբեց Ագռավամարդը իր փետրանման թիկնոցի տակ առնելով պատանուն և աղջկան։

- Մի՞թե կարող եմ նրանց վնասել, չէ՞որ նրանք բացի մեզ պետք լինելուց, կարող են նաև ծառայել մեզ․․․

- Ո՛չ, միայն ոչ դա,- գոչեց պատանին։

- Միամիտ տղա՛ հասկացի՛ր, համայն մարդկությունը խենթանում է իր նյութական թռիչքով և մի՞թե այն մեր ձեռքբերումը չէ,- Ֆլամեն խոսքի հետ մի պտույտ կատարեց, որից նրանք ակամա կուչ եկան։

- Օ՜, մեզ հրամայված է՝ գտնել փոքրիկ տղային, բայց տեսնում եմ խորհրդավոր կաշվե տուփը այս աղջիկն է կրում, որին արդեն պատկերացնում էի իմ ձագերի ստամոքսում,- զարմացավ Ագռավամարդը հայցքը չկտրելով տուփից։

Երկար ժամանակ լսելի էր կենդանիների սմբակների դոփյունը, իսկ երկնքում անընդմեջ ճախրում էին հրե թռչունները։

- Իմ զավակներն են ամենուր, նրանք խելահեղ են այնպես չէ՞,- գոռոզացավ Ֆլամեն։

- Թո՛ղ քո դատարկ գոռոզությունը, գորոծով զբաղվի՛ր,- կշտամբեց Ագռավամարդը, մոտենալով Էմմիին,- Իսկ հիմա ինձ տու՛ր տուփը։

- Երբե՛ք,- աղջիկը երկու ձռքերով տուփը սեղմեց իրեն։

- Էմմի՛ անձնատուր չլինես, մինչև․․․,- պատանու միտքը կիսատ մնաց, երբ թռչունը հարվածեց նրան։ 

Էդգարը հարվածից դեռ ուշքի չէր եկել, երբ երկու ձեռքեր խլեցին նրան ու աղջկան, բայց վեր բարձրանալու փոխարեն տապալվեցին գետին Ագռավամարդու հաջորդ հարվածից։ Արեգանին նրանց հետ վայր ընկավ։ Նրանց վրա հարձակվեցին շարքային ագռավները։

- Էմմի՛ տուփը,- զգուշացրեց պատանին։ Արեգանին նորից փորձեց վեր սլանալ աղջկա և պատանու հետ, բայց Ագռավամարդը հաջորդ հարվածը հասցրեց։ Նրանք փռվեցին գետնին։

- Տանե՛լ գերիներին հրապարակ,- հրամայեց սև երամի առաջնորդը, ինքը ճանկելով Արեգանիին։ Էմմիին ու Էդգարին օդ բարձրացրեցին շարքային ագռավները։ Ճամփին, բարձր քրքիջով նրանց միացավ Կուբիկ-Վանդևը մողեսների եռանկյունու հետ․․․

                                                           ՏՂԱՆ Սև ԱՅԳՈՒՄ

Ինչպես իմացանք, ամբոխը առաջ էր շարժվում Լիվանի դրդմամբ, սակայն չգիտենք, որ այն անգիտակցաբար իր հետ տանում էր տղային։

Սկզբում Վագը վազում էր առանց հասկանալու, բայց երբ վազքը վերածվեց հրմշտոցի, տղան փորձեց կանգ առնել, իսկ ամբոխը նրան առավ իր մեջ ու տարավ։

Բազմությունը կանգ առավ, երբ առջևում տեսավ Ռոբենին, բարձր ժայռին կանգնած, ծածանվող դրոշով։ Նա ոգևորված ցած թռավ և վազեց գետի ծանծաղուտով, գոչելով,- Իմ հետևի՜ց,- ամբոխը հետևեց նրան։ Ծանծաղուտը հատելուց հետո, սկսվեց կտրտված ոլորապտույտ ճամփան, որը անցնում էր խոր ու վտանգավոր կիրճով։

Խելագար ամբոխը տարվել էր  Սև այգու «գանձերով» և ընթանում էր իրար հրմշտելով՝ հաճախ լսելի էր անդունդը գլորովող հուսահատ ճիչերը, սակայն ոչ ոք չէր նկատում նրանց․․․

Բազմությունը հասավ երկու հանդիպակած, լայնանիստ լեռներից մեկի վրա, որոնք իրարից բաժանվում էին անդնդախոր ձորով։ 

Երբ երեկոն խառնվեց մթին, հեռվից երևացին քաղաքային լույսերը։

- Քաղա՜քը, վերջապե՜ս,- լսվեց այս ու այն կողմից։

- Հետևե՛ք ինձ, պետք է շրջանցել վտանգավոր անդունդը,- հրահանգեց Ռոբենը։ Սկսվեց հրմշտոցը՝ յուրաքանչյուրը փորձում էր առաջինը հատել անդունդը, բայց շատերի ճիչը մարում էր, գահավիժելով գետի մեջ,- Իսկապես ամբոխը ընդունակ է խելագարվելու,- մրմնջաց Ռոբենը, ապա ավելի բարձր բղավեց,- Կանգ առե՛ք, այդպես դուք բոլորդ  ջարդ ու փշուր կլինեք,- ամբոխը մի քայլ ետ քաշվեց,- Շրջանցե՛լ, միայն շրջանցե՛լ անդունդը,- գոչեց նա և ընթացավ առջևից։ Թեք սարալանջով նրան հետևեց բազմությունը։

Երկու իրար եկող լեռնաշղթաները վերջացան, ավելի մոտիկից երևացին լույսերը։ Բազմությունը շփոթվեց, երբ տեսավ քաղաքի լույսերին խռնված գալիս էր ջահերով զինված, փայլող աչքերով երիտասարդների մի բանակ։

Ռոբենը հապաղեց, դրոշը աննկատ դրեց գրպանը և կորավ ամբոխի մեջ։ Բորենիները հավատարիմ իրենց ծագմանը, անսպասելի սկսեցին ցատկելով, վեր ածվել բորենու, այնուհետև բռնում էին զոհի կոկրդից, իսկ ջահերը մնում էին օդից կախված, լուսավորելով շուրջ բոլորը։

- Նահանջե՛լ, նրանք գիշատիչներ են,- հուսահատ գոչեց Ռոբենը։

- Ո՜չ,- ծոր տվեց Մեծ բորենին,- Մենք կկռվե՛նք մինչև վերջին շունչը,- երկու անզեն ախոյանների միջև ընթացող մարտը ավելի շատ ձեռնամարտ էր, սակայն  առավելությունը մյուսի կողմն էր, քանի որ հաճախ գլուխ էր բարձրացնում գազանի բնազդը։

Տարածվող ճիչն ու վայնասուն անտեր էր՝ ամբոխը դատապարտված էր, իսկ Վագը ամբոխի հետ քաղաք հասնելով, երբ երկու ուժերը բախվեցին, նա աննկատ դուրս սողոսկեց սկսված քաոսից և թաքնվեց մոտակա ընկուզենու հետևում, երբ մարտը թեժացավ, նա բարձրացավ ծառը և այնտեղից հետևում էր ավարառուների արյունահեղությանը․․․

 

                                                  Սև ԱՅԳԻՆ

Գիշատիչների ոհմակը դնչերը ուղղեց դեպի գիշերային լուսատուին, որից հետո այն կիսատվեց և մնաց, որպես կիսալուսին։

Ոհմակից անջատվեց փայլուն, բաց գույնի մորթով, երկար ու ցից ականջներով խոշոր բորենին, որը ավելի շատ գայլ էր հիշեցնում՝ կանգնեց բարձր ժայռին, կիսալուսնին նայելով, սկսեց ոռնալ։ Նրան հետևեց ողջ ոհմակը։

Երբ Մեծ բորենին ավելի զլեց ձայնը, ոհմակը լռեց։ Կիսալուսնի ներքևի ծայրից մի աղեղ պոկվեց, սլացավ ներքև՝ այն մխրճվեց առաջատար բորենու կուրծքը։ Ոհմակը շարունակեց ոռնալ, իսկ նա մի քանի քայլ ետ գնաց, կանգնեց հետևի ոտքերին և նրա ձայնը հետզհետե փոխվեց, նմանվելով մարդկային ձայնի։ Մեծ բորենին մարդկայնի կերպարանք առավ, երկու ձեռերով դուրս քաշեց աղեղը։ Բարձր ժայռին ողջ կեցվածքով կանգնեց կանաչ ու փայլուն աչքերով մարդ-բորենին։

- Շարքով անցե՛ք նեղ արահետով,- հրամայեց նա և սկսվեց ոհմակի երկար երթը ժայռի բերանով։ Նրանցից յուրաքանչյուրը հասնելով մարդ-բորենուն, թեթև հարված էր ստանում լուսնից ստացած աղեղով․

- Մուրա՛դ,- ասաց Մեծ բորենին, երբ ոհմակը սկսեց հերթով մարդու կերպարանք առնել, այնուհետև շարունակվեց՝ Մուրթուզ, Էլշար, Արիֆ․․․,- այդպես մինչև վերջին բորենին։ Ժամեր հետո Մեծ բորենու զորքը շարված էր։

- Դեպի՛ Սև այգի,- հրամայեց առաջատարը։

- Ծառայու՛մ ենք Մեծ բորենուն,- միաբերան գոչեց զորքը և հետևեց առաջատարին։ Մայրամուտ էր, երբ հեռվից երևաց սպիտակ տունը և միայն հաջորդ երեկոյան մարդ-բորենիների ոհմակը կանգնեց սպիտակ տան դիմաց։

Սպիտակ տան սպիտակ աստիճաններին սպասում էի սևազգեստ, ալեհեր ծերունին։ Ոհմակը ծունկի իջավ, Մեծ բորենին ոտքի կանգնեց, մոտեցավ ծերունուն․

- Սև այգու տիրակա՛լ, ինչո՞վ եմ պարտական։

- Ծերունին հենվեց գավազանին,- Մեր տիրության սահմանը վտանգվա՛ծ է և քո օգնության կարիքը ունե՛մ։

- Ի՞նչ վտանգ է և որտեղի՞ց է այն գալիս,- հետաքրքվեց Մեծ բորենին մի քայլ առաջ գալով, որպես հավատարմության նշան։

- Վերջին օրերի լուրերը խիստ անհանգստացնող են,- մտահոգ արտաբերեց ծերունին։

- ԵՎ ի՞նչն է ձեզ անհանգստացրել։

- Մի՞թե չես լսել ․․․

- Մեղավոր եմ՝ չեմ լսել։

- Ասենք, որտեղի՞ց լսեք՝ չէ՞որ բորենին կիասլուսնի զավակն է, իսկ նրանք լիալուսնի։

- Սև տիրակա՛լ, պարզի՛ր միտքդ։

- Պարզե՛մ։ Հարևան երկրում լիալուսինը արթնացրել է խորհրդավոր տասը կուբիկներից մեկը և գլխավոր հրաբուխը։

- Մի՞թե այն մեր խնդիրն է, թող անե՛ն, ինչ ուզում են։

- Այո՛, եթե միայն ինքնաոչնչացման խնդիրը լիներ, բայց նույն կուբիկի և նրա համախոհի հրահրմամբ այդ երկիրը վեր է ածվել քաոսի և կարո՞ղ ես պատկերացնել նրանց հանդգնությունը։

- Եվ ո՞րն է,- հետաքրքրվեց Մեծ բորենին։

- Այն, որ սեփական հաղթանակի համար, նրանք այդ երկրի ժողովրդին տրամադրել են իմ դեմ։

- Պատճառը՞․․․

- Իմ տերությունը ավար է նրա՝ ամբոխի վերածված բազմության համար։

- Սև տիրակա՛լ, բավականին լուրջ խնդիր է։

- Այո՛ և իմ հույսը քո քաջերն են։

- Ինչպե՞ս, մենք ընդամենը մի քանի հազար ենք, իսկ այդ ամբոխը, ամբո՛խ է անհամար։

- Այո՛, միայն ամբոխ և որքա՜ն հեշտ է հաղթելը, եթե այն ժողովուրդ չէ,- վճռական պատասխանեց ծերունին, իսկ Մեծ բորենին անվճռական նայեց շարքերին,- Երկմտելու հարկ չկա՛։ Քո քաջերով պատառոտի՛ր այդ ամբոխին և թույլ մի՛ տուր ավիրելու իմ ծաղկած տիրությունը։

- Միայն ձե՞ր,- առաջատարը բազմանշանակ նայեց ծերունուն։

- Մե՛ր,- մեքենայաբար խոսքն ուղղեց տիրակալը, շարունակեց ավելի ոգևորված,- Այդ դեպքում սկսել է պետք՝ նրանք արդեն հատել են սահմանը և գալիս են  ճամփին ամեն ինչ ոխրի վերածելով։

- Այո՛, մեր կողմից հապաղելն անիմաստ է,- հաստատեց Մեծ բորենին և միացավ շարքին։

- Իսկ լիարժեք հաղթանակի համար, տալի՛ս եմ ուժի նեկտարը։ Զորքը պետք է անցնի այս նեղ միջանցքով,- ծերունու ցույց տված միջանցքը վերջանում էր մթության մեջ։ Մեծ բորենին հավանության նշան տվեց և սկսվեց միապաղաղ ու դանդաղ երթը։ 

Միջանցքի սկզբին կանգնած էր սևեր հագած մի կին։ Նա յուրաքանչյուր բորենու բերանն էր դնում  մեկական գդալ սպիտակ փոշի, իսկ միջանցքի հակառակ ծայրից բորենիները դուրս էին գալիս աչքերի տարօրինակ փայլով։ Վերջինը դուրս եկավ Մեծ բորենին․․․

                                                  ԱՄՐՈՑԻ ՈԳԻՆ

Էմմին ու Էդգարը շտապեցին հեռանալ այնտեղից, որտեղ դեռ մրափած էին մողեսները։ Շուտով հեռվում սկսեց սևին տալ մի մեծ ստվեր, երբ երևաց խորհրդավոր լույսը։

- Նորից նույն լույսը,- առանց ոգևորության նկատեց պատանին։

- Գուցե ետ դառնա՞նք,- քայլերը դանդաղեցրեց աղջիկը։

- Մենք այլընտրանք չունենք։

- Բայց ցերեկը այնտեղ ոչինչ էլ չկար, իսկ հիմա խորհրդավոր լույսը և մեծ ստվերը, որը նորություն է,- տարակուսեց Էմմին։

- Ինչ էլ որ լինի, պետք է մոտենանք, այն մեր միակ ճամփան է դեպի արևելք,- պնդեց պատանին,- Նման կերպ մենք ոչ միայն ժամանակ չենք կորցնի, նաև կլուծենք լույսի և ստվերի գաղտնիքը։

Շուտով երեկոն ընկղմվեց խավարի ծոցում՝ սևին տվող ստվերը անհետացավ։

- Տարօրինակ է,- մտահոգվեց աղջիկը, ետ մնալով։

- Տարօրինակ ոչինչ էլ չկա։ Ստվերի գաղտնիքը ինքնստինքյան լուծվում է՝ ամրոցը տեսնու՞մ ես,- ոգևորվեց պատանին։

- Իսկ քեզ այն տարօրինակ չի՞ թվում։

- Արի՛, պետք չէ վախենալ։ Այն նաև լավ ապաստան կլինի գիշերելու,- Էդգարը արագացրեց քայլերը, քաշելով աղջկա ձեռքից։

- Ամրո՜ց է,- խաղաղված բացակաչեց Էմմին։

- Իսկ հիմա ամենադժվարն է,- մտածկոտ արտաբերեց պատանին, ուշադիր զննելով ամրոցի պատերը։

- Նորի՞ց․․․

- Այո, մենք պետք է գտնենք դուռը։ Ի՞նչ ես կարծում, օգտվե՞նք սրտիկներից։

- Օգտվե՛նք,- առանց հապաղելու պատասխանեց աղջիկը և ձեռքն առաջ մեկնեց, նրան միացավ պատանին։ Դեմ դիմաց երևաց մամռակալած դուռը։

- Ա՛յ քեզ հաջողություն,- ոգևորվեց Էդգարը,- Մենք հենց դռան դիմաց էլ կանգնած էինք,- Նա սկսեց հրել դուռը՝ այն ուժգին ճռռոցով տեղի տվեց։ Նրանք անաղմուկ ներս մտան։ Ներսի սառը և խոնավ օդը դիպավ նրանց դեմքներին։ Ծանր դուռը նորից փակվեց։ Տիրեց անթափանց մութը։ Միայն փոքրիկ սրտիկները աղոտ լուսավորում էին շուրջը։

- Թաքցրե՛ք սրտիկները,- լսվեց մոտիկից։ Նրանք ակամա փակեցին ափերը։ Երևաց ծանոթ կանթեղը։ Ճամփորդները սեղմվեցին պատին,- Մի՛ վախեցեք, ե՛ս եմ, Հավերժության ամրոցի պահապանը,- ասաց մոտեցող կանթեղով մարդուկը։

- Բա՜յց․․․,- նրանք կմկմալով, միաժամանակ նայում էին շուրջը։

- Զարմանալու հարկ չկա, դուք հակառակ կողմից եք ներս մտել,- հասկանալով նրանց միտքը բացատրեց մարդուկը,- Իսկ այժմ հետևե՛ք ինձ,- Հավերժության ամրոցի ոգին ուղղվեց դեպի այն դուռը, որտեղից քիչ առաջ հայտնվել էր։ Նրանք անխոս հետևեցին նրան։

Հետզհետե շուրջը լուսավորվեց։ Բացված տեսարանը իրենից ներկայացնում էր մի մեծ սրահ, այն հագեցված էր բազմազան ծաղիկներով ու թփերով, իսկ նեղ արահետները բաժանում էին  ծաղիկներն իրենց տեսակներով։ Սրահը բուրում էր թարմությամբ՝ կենտրոնում, ծիրանագույն  ցայտաաղբյուրների մի փունջ քչքչալով առու էր դառնում ու հոսում կանաչի միջով։ Այս ամենին լրացնում էին թռչունների գեղգեղանքը և թփերից անակնկալ դուրս թռչող փոքրիկ կենդանիները։ Էմմին ու Էդգարը համարացած հետևում էին մարդուկին, երբ նրանք մտան ավելի փոքր սրահ։ Առաջին հայացքից այն ոչնչով չզարմացրեց այցելուներին, միայն զարմացան ամենուր նստած ծիրանագույն փոշու հաստ շերտից։

- Ահա՛ ամրոցի այն բաժինը, որը կարող է հետաքրքրել ձեզ,- կանթեղը ձեռքին, ամրոցի պահապանը մոտեցավ պատերին ամրացված պահարաններին և սկսեց փչել դեպի կենտրոնը՝ փոշու շերտը առանց տարածվելու պտտահողմի պես վեր բարձրացավ և անհետացավ, հպվելով կամարաձև առաստաղին, այնուհետև շարժվեց հատակը, այն բարձրանալով, սրահի ողջ երկարությամբ հայտնվեցին ապակե ցուցափեղկերը, որոնց մեջ նրանք տեսան խնամքով դասավորված տարօրինակ քարեր, սաղավարտներ, զենքեր, զինանշաններ և շատ զանազան նմուշներ, որնք իրենց հերթին առանձին դրված էին դարակներում։

- Ինչու՞ են այստեղ դատարկ,- հետաքրքրվեց պատանին, երբ շարքը լրացնում էին դատարկ փեղկերը։ Մարդուկը, որը մինչ այդ լուռ հետևուն էր նրանց, պատասխանեց․

- Այն, ինչ դուք տեսաք՝ անցյալ ժամանակն էր, իսկ դատարկ փեղկերը դարձյալ կլցնի ժամանակը, սակայն ապագայում,- նրանք առաջանում էին և զարմանքով նայում անթիվ դատարկ փեղկերին։

- Դուք այնտեղ անելիք չունեք, ետ եկե՛ք,- կանթեղը ավելի բարձրացնելով հրամայեց ոգին։ Աղջիկն ու պատանին ենթարկվեցին և նա նրանց ուղեկցեց մի նոր սրահ, որտեղ գրադարակները հագեցված էին հաստափոր գրքերով։ Էդգարը զգույշ շոյեց գրքերի շարքը։ Մարդուկը անաղմուկ անհետացավ։

- Այս ամենը շատ հանելուկային կերպով վրիպել է մարդու աչքից,- նկատեց պատանին։

- Մի՛ մոռացիր, սա Հավերժության ամրոցն է,- հիշեցրեց աղջիկը։ Հանկարծ գրքերը սկսեցին շարժվել,- Երկրաշա՛րժ է,- վախեցած արտաբերեց Էմմին, թևերով պահեց գրքերի շարքը և միայն մի ոսկյա կազմով գիրք ընկավ նրանց ոտքերի առջև։ Պատանին փորձեց այն վերադարձնել տեղը, բայց գիրքը սահեց աղջկա ձեռքը և ինքնուրույն բացվեց,- կարծում եմ, այս գիրքը ցանկանում է, որպեսզի մենք նրան կարդանք,- զարմացավ աղջիկը։

- Այո՛, այլապես այն չէր կարող հենց այնպես հայտնվել մեր ձեռքերում։

Ուրեմն փորձիր կարդալ,- ասաց պատանին, երբ գիրքը դադարեց թերթվել։

- Չեմ կարող, բան չեմ հասկանում,- ուսերը թոթովեց Էմմին և անզոր նայեց պատանուն։

- Տու՛ր ինձ,- Էդգարը համարյա խլեց գիրքը, սկսեց ուշադիր նայել,- Այս լեզուն ես գիտեմ,- ուրախացավ պատանին։

- Որտեղի՞ց․․․

- Ամառային արձակուրդներին հնագետների հետ մասնակցում էի պեղումներին՝ նրանցից շատ բան եմ սովորել։

- Ուրեմն կարդա՛։

- Շուտով կպարզենք, թե ի՞նչ է ուզում ասել այս գիրքը,- կիսաձայն ասաց նա, ապա ավելի պարզ շարունակեց աղջկա համար։

- Կարո՞ղ ես ավելի պարզ,- վրա բերեց աղջիկը։

- Այսինքն ստացվում է մենք՝ ես և դու մեծ սխալ ենք թույլ տվել,- վանկարկեց պատանին, մեղավոր նայեց աղջկան։

- Ի՞նչ սխալի մասին է խոսքը,- անհանգստացավ աղջիկը։

- Մենք պետք է գտնենք Վագին և առանց ժամանակ կորցնելու։

- Մի՞ թե իրականում այդ չենք անում,- զարմացավ աղջկը։

- Ո՛չ, մենք տղային պետք է գտնենք ոչ միայն որպես ընկեր, այլ․․․,- մի պահ նա լռեց, մատը դրեց շուրթին և նորից շարունակեց,- Որովհետև Վագը նույն  տղան է, որին փնտրում է Ագռավամարդն ու մյուսները։

- Ա՜,- ծոր տվեց աղջիկը,- Հիմա հասկանում են թե ինչու՞ այդ սև թռչունը այլևս մեզանով չհետաքրրքվեց։

- Իսկ եթե նրանք արդեն գտե՞լ են տղային,- տրտմեց պատանին,- Այո՜, մեր գործը դժվարանում է,- նա հուսահատված գիրքը վերադարձրեց տեղը։

- Ոտք դնելով ամրոց, դուք հասկացաք, որ չարն ու բարին ամփոփված են նույն անձի մեջ,- ասաց ամրոցի ոգին, նորից հայտնվելով նրանց մոտ,- Մինչև հիմա, եթե ձեր գործը տղային պաշտպանելն էր, ապա այժմ նաև նրան գտնելն ու ոսկյա ճյուղը վերադարձնելն է։

Ի՞նչ․․․, Ոսկյա Ճյու՞ղ,- զարմանքից համարյա բացականչեցին նրանք։

- Այո՛, զարմանալու փոխարեն միայն հիշե՛ք,- երբ ամրոցի պահապանը ավարտեց խոսքը, բացվեց ծանր դուռը, որով նրանք ներս էին մտել։ Մինչ Էմմին ու Էդգարը կլքեին ամրոցը՝ վերև բարձրացած փոշին նորից իջավ և խնամքով ծածկեց անտիկ գանձերը։ Նորից տիրեց խավարը, երբ մարդուկը անհետացավ լապտերի հետ, որը ստիպեց այցելուներին արագ լքել ամրոցը։ Նրանց հետևից ճռռալով փակվեց դուռը և զարմանալի արագությամբ այն պատվեց մամուռով․․․

                                                           ԸՆԴՀԱՐՈՒՄ

Ամբոխը խռնված, աղմկելով առաջ էր շարժվում, ճամփին ավիրելով ամեն ինչ։  Վերևից իր բանակով նրա հետևում էր Վանդևը, որի առաջատարն էր սուր դնչերով մողեսների եռանկյունին։ Բազմությունը տեսնելով Կուբիկ-Վանդևին իր զորքով, խուճապի մատնվեց, բայց հանկարծ քարացավ տեղում, դիմացը հայտնված կուրացնող լույսից և այն կարծես կախված լիներ երկքնի և երկրի միջև։ Դանդաղորեն լույսից անջատվեց  բազմագմբեթ սպիտակ ամրոցը՝ բազմության բերանից զարմանքի ճիչ դուրս թռավ և ծունկի իջավ։ Ամրոցի վերևի պատշգամբին երևաց սպիտակազգեստ մարդկանց մի խումբ։ Քիչ հետո նրանց միացավ Արեգանին․

- Դավի՛դ, կառավարի՛ր այս խեղճ մոլորյալներին, քեզ կօգնի նաև Գրինյուսը, իսկ ես պետք է ետ բերեմ տղային,- հրամայեց Արեգանին և վեր սլացավ, այնուհետև մխրճվեց ամբոխի մեջ, իր հետ տանելով Վագին։

Դավիդը մի քայլ առաջ եկավ, նրան հետևեց Գրինյուսը՝ կանաչ, սակայն զառամյալ։ Քայլելիս նրա ոտքերը ճռճռում էին, իսկ թիկնոցի փեշերից կախկխված էին դեղնած ու կիսաչոր տերևները․․․ Դավիդը բարձրացրեց ձեռքը, բազմությունը ոտքի կանգնեց,- Ինչու՞ եք կուրորեն հետևում չարին,- սկսեց նա։

- Նա մեզ մեծ ավար է խոստացել,- լսվեց այս ու այն կողմից,- Գնում ենք տիրելու։

- Անհնար է։ Աշխարհում անտեր ավար գոյություն չունի, նրանք ձեզ դեպի անխուսափելի կործանման են ուղարկում,- փորձեց բացատրել Դավիդը։ 

Բազմությունից անջատվեց, առաջ եկավ քառասունն անց, կիսաճաղատ, այտին սև խալով մի տղամարդ,- Մենք չպետք է հավատանք սրանց։ Դեպի՛ Սև այգի,- հայտարարեց նա և գրպանից հանեց մի դրոշ, որի անկյունում պատկերված էին մողեսի և ագռավի գլուխները՝ գերբը լրացնում էր խորհրդավոր կուբիկը։

- Դու ո՞վ ես,- լսվեց ամբոխի միջից։

- Անունս Ռոբեն է, իմ նախնիները Սև այգուց են։ Կարող եմ ձեզ ընդառաջել։

- Կեցցե՛ս Ռոբենը՝ մեր հրամանատարը,- լսվեց ամբոխի միջից։

Երկնքում սավառնող թևավորները նկատեցին Արեգանիին տղայի հետ և հարձակվեցին նրա վրա։ Պայքարը երկար չտևեց՝ մողեսների առաջատարը ժանիքը խրեց Արեգանիի ձեռքը, նա ցավից բաց թողեց տղային։ Վագը ցած ընկավ, նորից կորավ ամբոխի մեջ։

- Նրանք ուժեղ են, ես չկարողացա բերել տղային,- մտահոգվեց Արեգանին և ցույց տվեց ձեռքի վերքը։

- Այո՛, ոսկյա ճյուղը նրանց ուժ է տալիս, ես չկարողացա այն պահել,- հուսահատ արտաբերեց Գրինյուսը։

- Կարծես մենք տանուլ ենք տալիս․․․

- Այո՛, թվում է թե․․․,- միտքը կիսատ, Գրինյուսը գլուխը կախեց։

- Այս անթիվ բազմությանն էլ են կարողացել կախարդել։ Չնայած սկզբում այն նրանց հենարանն էր և հազիվ թե խանգառեր, բայց լիարժեք հաղթանակի համար այդ խեղճերին ուղարկում են դեպի մահ,- եզրակացրեց Դավիդը, ափսոսանքով նայելով հեռացող ամբոխի հետևից։

- Կարծում եմ, առաջին հերթին պետք է ետ բերել տղային, այլապես նրան ոտնակոխ կանեն առանց գիտակցելու,- նկատեց Արեգանին։

- Իսկ հետո ճյուղը,- շարունակեց Գրինյուսը ոչ պակաս ափսոսանքով,- Այն թո՛ղ ինձ վրա։

- Չեմ կարծում կհաջողվի։ Ֆլամեն մի ակնթարթում քեզ մոխրի կվերածի,- պատասխանեց Արեգանին և սլացավ հրապարակի կողմը։ Դանդաղորեն ամրոցը տարալուծվեց լույսի մեջ և այն վեր բարձրանալով միաձուլվեց երկնքի հետ։ Հետզհետե օրը դարձավ սպիտակ․․․

                                                 ՈՐՈՇՈՒՄ

Հրապարակում տիրեց կատարյալ խառնաշփոթ։ Լիվանի որոշումից հետո, ամբոխը սկսել էր շարժվել դեպի Սև այգի, իսկ  բանակը հետզհետե տեղավորվում էր հրապարակում։ Շուտով բազմությունը իր տեղը զիջեց Լիվանի և Կուբիկ-Վանդևի նորաստեղծ բանակին՝ առաջինը ագռավների շարքերն էին, այնուհետև որովայինները դուրս ցցած մողեսների շարքերն էին։ Հրապարակի կենտրոնում բոցկլտում էր բարձր ու համարձակ Ֆլամեն։ Հարյուր երեսուն նախարարները մի քանի շարքով տեղավորվել էին հարթակի աթոռներին, իսկ չղջիկ-թիկնապահները շրջապատել էին երկու առաջնորդներին․․․

- Այսպես լավ է։ Ես ինձ լիակատար տեր եմ զգում,- արտաբերեց Վանդևը ինքնագոհ նայելով բազմազան բանակի շարքերին,- Իսկ հիմա այստեղ բերե՛ք տղային,- հրամայեց նա։ Բոլորը նայեցին տղայի կողմը։

- Տղան չկա՛,- առաջինը ծղրտաց Ագռավամարդը և նետվեց  դեպի տղայի նստած տեղը, կարծես համոզվելու համար, նա կռացավ ու նայեց գետնին,- Նա իսկապես անհետացել է,- դանդաղ մեջքն ուղղելով կմկմաց նա, թաքցնելով վրդոհմունքը։

- Ինչպե՞ս թե։ Մի՞ թե ամբոխը տարավ տղային,- կատաղեց Վանդևը։

- Եթե դա իրողություն է, ապա մենք միշտ կախված կլինենք այդ մարդակույտից,- հանգիստ ասաց Լիվանը։

- Գտնե՛լ տղային և այստեղ բերե՛լ,- հրամայեց Վանդևը։

Մինչ նախարարները տեղներից կշարժվեին, չղջիկ-թիկնապահներն ու Ֆլամեն օդ բարձրացան՝ ընթացքում, Ֆլամեն անցավ շարքերի միջով, տարածելով անտանելի խանձահոտ։

- Ջու՛րը, միայն ջու՛րը խելքի կբերի այդ անպատկառին,- կոկորդով մեկ բղավեց Վանդևը ։ Ֆլամեն մի կողմ քաշվեց, վերածվելով անթիվ հրե թռչունների և բարձրացավ բոլորից վեր, իսկ Վանդևը շարունակ փնթփնթում էր մատներով ուղղելով կիսախանձված ու ցից մազերը,- Խելագա՛ր է և ինչու՞ է նա այդքան խելագա՛ր։

Երկինքը սևացավ Կուբիկ Վանդևի բանակից՝ երկու առաջնորդներ հիացած հետևում էին ներքևից․

- Ես անձամբ պետք է նրանց առաջնորդեմ,- անսպասելի Լիվանի համար հայտարարցեց Վանդևը։

- Խելագարվե՞լ ես,- ուսերը թոթովեց Լիվանը։

- Ո՛չ, ես խելագար չեմ, այլ խելահեղ եմ,- շարունակեց նա,- Հա՜, հա՜, հա՜․․․,- բռնազբոսիկ ծիծաղով ձեռքերը խաչեց կրծքին, սկսեց տեղում հոլի պես պտտվել, արագություն վերցնելով սլացավ դեպի վեր, վերածված սև քառակուսու(կուբիկի)։ Կուբիկ- Վանդևը անցավ բանակի գլուխը և այն հեռանալով սկսեց փոքրանալ։ Լիվանը ներքևից հետևում էր համախոհին, երբ նա անհետացավ տեսադաշտից, Լիվանը խորը շունչ քաշեց, ձեռքերն իրար շփելով․․․

                                               «ՎԱԳԸ ԼԻՎԱՆԻ և ՎԱՆԴևԻ ՄՈՏ»

Պտտահողմը տղային առավ իր մեջ և օդ բարձրացրեց, այնուհետև բաց թողեց քաղաքի փողոցներից մեկում։ Վագը տարօրինակ ջերմությունից երկու ձեռքերով փակեց դեմքը և կուչ եկավ։

- Ֆլամե՛ խելագարվե՞լ ես, քիչ էր մնացել տղային մոխրի  վերածեիր,- զայրացավ Ագռավամարդը, տղային պաշտպանելով կրակից, առավ փետրավոր սև թիկնոցի մեջ։

- Մի՞ թե նա չէր փորձում ծլկել,- վերածվելով հրե կնոջ, կարծես փորձեց արդարանալ  Ֆլամեն, ապա մի կողմ քաշվելով նորից փոխվեց ամպերին հասնող խառույկի։

Ագռավամարդը ճանկեց տղային օդ բարձրացավ,- Ահա՛ տղան,- կռկռան ձայնով աղաղակեց նա, տղային բաց թողնելով հրապարակում, ինքն էլ հպարտ ցցվելով նրա կողքին։ Լիվանն ու Վանդևը համրացած իրար նայեցին, ապա տղային՝ միաժամանակ ոտքի կանգնեցին, իջան պատվանդանից և չոքեցին դեմ դիմաց տղային առնելով իրենց մեջ։ Նրանք ձեռքները դրեցին տղայի գլխին, կարծես համոզվելու նրա տեսիլք չլինելը։

- Մենք հաղթեցի՛նք,- հայացքը սևեռած Լիվանին, Վանդևի շշնջոցը նմանվեց օձի ֆշշոցի։

- Այո՜,- ձեռքերն իրար շփելով երանությամբ ծոր տվեց մի աչքանի հռետորը, իսկ տղան անտարբեր նրանց խոսակցությանը, ուշադիր նայում էր Լիվանին,- Ի՞նչ ես շշմածի պես նայում ինձ,- հայացքը փախցրեց նա։

- Դու իմ կուբիկի դեմքն ես,- ասաց տղան, շարունակելով նայել։

- Ի՞նչ կուբիկ, որտե՞ղ է այն,- անհամբեր տղային սկսեց շոշափել Վանդևը,- Տու՛ր ինձ այն։

- Համբերի՛ր,- սաստեց Լիվանը, համախոհի ձեռքը տղայից ետ քաշելով,- Նա ինչ որ բան է ուզում ասել՝ խոսի՛ր տղա։

- Իմ կուբիկը կորցրեցի մի անձրևոտ գիշեր։ Նույնիսկ դու էլ մի աչք ունես, ինչպես իմ կուբիկը,- տխրեց տղան։

- Այո՛, ես քո կուբիկի դեմքն եմ, իսկ նա,- ձեռքով ձույց տվեց Վանդևին, որն անհամբեր սպասում էր,- Քո կուբիկն է, իսկ հիմա ասա՛, որտե՞ղ են մեր մյուս ընկերները, որպեսզի նորից միանանք,- շողոքորթ ժպտաց Լիվանը։

- Ահա՛,- տղան լսածից ոգևորված ձեռքը տարավ կուբիկների տուփին, սակայն տխրեց, երբ չգտավ սիրելի խաղալիքները,- Չկան, ես նրանց կորցրել եմ։

- Ինչպե՞ս չկան,- շանթահար եղավ Լիվանը։

- Դու չե՛ս կարող մեզ հիմարացնել փսլնքոտ տղա՛,- Վանդևը կատաղած հարձակվեց տղայի վրա։

- Սպասի՛ր,- նրան սաստեց Լիվանը,- Մենք այսպես ոչնչի չենք հասնի, նման կերպ ավելի շուտ նրան այն աշխարհ կուղարկենք, իսկ դա մեզ պետք չէ։

- Մեր գործը դժվարանում է,- ատամների արանքից ֆշշացրեց Վանդևը, իսկ Տղան դեռ գետնին նստած մեկ նայուն էր Լիվանին, մեկ Վանդևին։ Համախոհները հիասթափվցած ոտքի կանգնեցին, մի կողմ քաշվեցին։

- Ի՞նչ ես կարծում՝ տղան կարո՞ղ է խաբել մեզ,- շշուկով հարցրեց Վանդևը։

- Կարծում եմ ո՛չ, նա դեռ խաբել չի սովորել։ Նա անկեղծորեն տխրեց, երբ չգտավ իր խաղալիքը։

- Սակայն այն ոչինչ չի փոխում՝ կուբիկները չկան և հարցականի տակ է մեր հաղթանակը,- նորից վրդոհվեց Վանդևը։

- Հանգստացի՛ր կոլեգա՝ զգացմունքային լինելը մերը չէ։ Սառը դատելը հաղթանակի կեսն է, եթե ոչ ամբողջը և հաջորդը՝ ով էլ գտնի այդ կուբիկները վաղ թե ուշ կգա տղայի հետևից, քանի որ առանց մեկի, ոչինչ է մյուսը։

- Այդ դեպքում մեզանից պահանջվում է աչքաթող չանել տղային,- հուսադրվեց Վանդևը, աչքը չկտրելով տղայից։

- Այո՛, որպես պատանդ,- հաստատեց Լիվանը ինքնագոհ։

- Ինչ արած, այն ևս ելք է,- ոչ այնքան գոհ, ուսերը վեր քաշեց խորամանակ Վանդևը։

- Այսօր ամբոխը ավելի ալեկոծված է,- նկատեց ԼԻվանը։

- Ուրեմն խոսի՛ր՝ նրան այնպես ես կախարդել, կարծես քո ստրուկը լինի,- Լիվանը բազմանշանակ ժպտաց, մի հայցք գցելով հրապարակին։

- Լի՜- վա՜ն, Լի՜- վա՜ն, Լի՜- վա՜ն․․․,- Առանց դադարի բազմահազար բազմությունը վանկարկում էր նրա անունը։ Նա ինքնագոհ մոտեցավ խոսափողին, Վանդևը խայթվաց մի քայլ ետ կանգնեց, սակայն հռետորը հապաղում էր։

- Սկսի՛ր, ի՞նչ ես բերանդ ջուր առել,-ԼԻվանի ականջին դիպավ համախոհի հանդիմանությունը։ Մինչ հռետորի Ճառելը, ամբոխը սկսեց թափահարել  բռունցքները, իսկ կոչերը դարցան անհասկանալի։

- Ի՞նչ է վանկարկում այս խելահեղության կույտը,- դժգոհեց Վանդևը, բացատրություն ակնկալելով նախարարներից՝ առաջ եկավ նեղ ճակատով, մսոտ ու լայն քթով, մազակալած ականջներով, տափակ ու կիսաճաղատ գլխով, որովայնը դուրս ցցված մի նախարար․

- Նրանք պահանջում են, որպեսզի դուք կատարեք ձեր տված խոստումը,- մոտենալով, փսփսաց Լիվանի ականջին։

- Ի՞նչ խոստում,- բորբոքվեց հռետորը, ապա շանթահար նայեց Վանդևին, որը գլխի շարժումով հավանության նշան տվեց։

- Ո՛չ պարոն, այսպես չի լինի,- դժգոհեց նախարարը,- Դուք ձեր խոստումները փոխանցում եք իրար։ Դուք այս զանգվածին, որը ձեզ ձեռքերի վրա է ընդունել մեծ հունձ եք խոստացել, որը նրա լեզվով ավար է կոչվում։

- Այն իմ գաղափարը չէ, այլ Վանդևինը։

- Նրա համար միևնույն է, թե ու՞մ գաղափարն է։ Դուք պետք է գիտակցեք իրադարձությունների հետևանքը և հասկանաք այն։

- Ի՞նչ հասկանանք,- ավելի վրդոհվեց Վանդևը։

- Ա՛յն, որ խաբեությունը առնվազն կարող է ծնել ինքնալուծարում։

Լիվանը վճռական մոտեցավ խոսափողին,- Ոչինչ մի՛ ասա,- փսփսաց Վանդևը համախոհի ականջին, իսկ նա զարմացած նայեց նրան,- Հրահրի՛ր ամբոխին, թող պատերազմի Հավերժության ամրոցի դեմ։

- Իմա՞ստը,- անակնկալի եկավ Լիվանը։

- Այնտեղ շատ ավար կա։ Այս զանգվածը կհագեցնի քաղցը,- հեգնեց Վանդևը,- Այս պահին նրան միայն դա է հետաքրքրում՝ ավիրելով վրեժ լուծել անցյալից,- Լիվանը չէր դադարում զարմանալ,- Այո՛, այո՛ զարմանալ պետք չէ։ Ասեմ նաև՝ այնտեղի գանձերը այսպես թե այնպես մերն են։ Հիշի՛ր, նման իրավիճակներում հաղթանակած ամբոխ գոյություն չունի, հարստացած՝ առավել ևս։ Այն օգնում է սկսելու ցանկացած իրադարձություն, իսկ մնացածը շարունակում են ուղեղները։ Այս պահին մեզ պետք է, որպեսզի այն սկսի անկարգությունները, որը իր լեզվով պայքար է կոչվում, իսկ մերը գանձերին տիրանալն է,- Լիվանը նայեց աղմկող բազմությանը, բարձրացրեց աջը, տիրեց լռություն։

- Գրավե՛ք Սև այգին և այնտեղի ավարը ձերն է,- անսպասելի Վանդևի համար, արտաբերեց հռետորը և ձեռքը տարավ կոկորդին, թեթև հազաց, բերանից դուրս եկավ սև քող հիշեցնող ծուխը, տարածվելով ողջ հրապարակով, ապա ինքնագոհ նայեց համախոհին։

- Ի՞նչ Սև այգի, ի՞նչ ես հորինում,- վրդոհմունքն չթաքցրեց Վանդևը։

- Կարծում եմ, այն ավելի հարմար գաղափար է, քան Հավերժության ամրոցը։

- Ինչու՞ ես այդպես կարծում։

- Այնտեղից այս ամբոխից շատերը ետ չեն գալու և այն հաստատ պայքարող տեսակն է լինելու, Իսկ մեզ պետք է հե՛նց դա, որպեսզի ապահովենք մեր հաղթանակը,- վերջում ծոր տվեց Լիվանը, երանությամբ փակելով միակ աչքը։

- Վատ սցենար չէ, սակայն չպետք է մոռանալ՝ դեռ անցյալ դարից Սև այգին հզոր բորենու տիրապետության տակ է։

- Ահա՛ պատճառներից մեկը, որ ընտրեցի Սև այգին։

- Կարո՞ղ ես ավելի պարզ։

- Այո՛, բորենին արյունարբու է, իսկ Հավերժության ամրոցի տիրակալը բարի է ու մարդասեր, նա այս խաժամուժից ժողովուրդ կշինի և մեզ համար այլևս հաղթելը հեքիաթ կթվա։

- Անկախ այն բանից, թե տղան ու՞մ մոտ կլինի։

- Ո՛չ, բայց մի մոռացիր, մենք ունենք ընդամենը տղա, առանց գլխավորի՝ կուբիկների։

Թեկուզ դժվար, բայց Վանդևը կարողացավ մարսել կամ թաքցնել համախոհի առավելությունը և պահանջեց տղային  պատվանդան բարձրացնել։

                                                      ՊՏՏԱՀՈՂՄԸ

Մայրամուտը  կարմրել էր, թվում էր, ուր որ է այն պիտի բռնկվի։ Վագը, Էմմին ու Էդգարը հաճախ նայում էին անսովոր հորիզոնին, ակամա արագացնելով քայլերը։

Շիկնած հորիզոնից անսպասելի մի շիթ պոկվեց և սլացավ նրանց կողմը։

- Պառկե՛ք,- բղավեց պատանին և տապալվեց ցած։ Իրարից հեռու նրան հետևեցին մյուս երկու ընկերները։ Պտտհահողմը անցավ նրանց վրայով։ Երեքն էլ մնացին ավազի շերտի տակ։ Երբ քամին անհետացավ   պատանին ոտքի կանգնեց, վրայից թափ տալով ավազը։

- Էմմի՜․․․, Վա՜գ․․․ ու՞ր եք, -երբ ոչ ոք չերևաց, սկսեց ձայն տալ։ Քիչ հետո ավազը շարժվեց։ Երևաց աղջիկը, աչքերը տրորոելով նայեց շուրջը․

- Որըե՞ղ է Վագը,- տեսնելով պատանուն մենակ կանգնած, անհանգստացավ նա, ապա վազեց այն տեղը, որտեղ պտտահողմից առաջ տեսել  էր տղային,- Նա չկա,- թևաթափ արտաբերեց նա։

- Մենք նորից սխալ թույլ տվեցինք, նրան մեր կողքին չպահելով։ Նա փոքր էր և քամին հեշտությամբ կարող էր օդ բարձրացնել,- մտահոգվեց պատանին։

- Իսկ գուցե նա այնտե՞ղ է, նրան ոչ մի քամի էլ չի՞ տարել,- Էմմին չոքեց, սկսեց ետ տանել  ավազը,- Վա՜գ ու՞ր ես, ձայն հանի՛ր․․․ հաճախ կրկնում էր աղջիկը, երբ նրա ձեռքը  ընկավ կաշվե տուփը,- Էդգա՜ր տե՛ս, ես գտա նրա կաշվե տուփը, իսկ նա չկա,- վեր բարձրացնելով ցույց տվեց կուբիկների տուփը, ապա ոտքի կանգնեց, տուփը կախեց մեջքովը, ինչպես այդ անում էր Վագը,- Այն կպահեմ, մինչև նորից գտնենք նրան։

- Այո՛, նա տարօրինակ կերպով սիրում էր այդ խաղալիքները,- տխուր արտաբերեց պատանին, դադրելով որոնելը։

Նրանք ճանապարհը շարունակեցին առանց Վագի։ Նորից երկինքը մթնեց։

- Երևի մողեսներն են, առանց շտապելու ասաց պատանին և նայեց վերև։

- Պետք է թաքնվել- գոչեց աղջիկը և սկսեց խուճապահար վազել։

- Սպասի՛ր,- ձայն տվեց Էդգարը,- Մենք անգամ չգիտենք թե ու՞ր գնանք։ Չե՞ս տեսնում այստեղ թաքնվելու տեղ չկա։

- Այդ դեպքում սրտիկնե՛րը՝ նրանք մեզ պետք է որ օգնեն,- ասաց աղջիկը, կանգ առնելով և նրանք միաժամանակ ձեռքերն առաջ մեկնեցին․

- Վառվեցե՛ք սրտիկներ,- բոցկլտացող երկնագույն կրակները ստիպեցին վխտացող երամին իջնել գետին, ուր նրանց վրա իջավ սև մրափը։

- Պարզվում է, սրտիկները միայն առաջին օգնությունն են ցույց տալիս,- նկատեց պատանին, աչքը չկտրելով մրափած բանակից։

- Այո՛ հիշում եմ՝ նույնը կատարվեց նաև Ագռավամարդու ձագերի դեպքում,- հաստատեց աղջիկը։

- Պետք է շտապենք հեռանալ այստեղից, քանի դեռ նրանք մրափած են,- ասաց Էդգարը և նրանք շարունակեցին ճամփան, հաճախ ետ նայելով․․․

                                                        ԹԱՓԱՆՑԻԿ ՊԱՏԸ

Ճամփորդներին ընդամենը մի քանի քայլ էր բաժանում բզեզների հոսող գետից, երբ նրանց իր մեջ առավ հանկարծակի հայտնված թափանցիկ պատը և երեք հոգի՝ փոշեկոլոլ, այրունոտված քերծվածքներով ոտքի կանգնեցին, զարմացած իրար մտիկ տալով, իսկ բզեզների հեղեղը զարնվելով թափանցիկ պատին, ջրի պես ետ հոսելով անհետանում էր։

- Սա հրա՛շք է, մենք փրկվեցի՛նք, ուրախությունից բացականչեց աղջիկը, գրկելով Վագին։

- Այո, բայց կարծես սա ուրիշ աշխարհ լինի,- առանց ոգևորության նկատեց պատանին։

- Ինչևէ, այն դրախտ է հիշեցնում,- նույն ոգևորությամբ շարունակեց աղջիկը,- Եկե՛ք այս արահետով առաջ գնանք,- ցույց տվեց նա, կանաչ մարգագետնում երեևացող ոտքի ճամփան։ Արահետը նրանց տարավ քչքչան աղբյուրի մոտ։

- Ջու՜ր, ուրախացած բացականչեց Վագը և առանց սպասելու հագեցրեց ծարավը։

- Էմմի՛, կարո՞ղ ես այս ջրով վերքս լվանալ, այն շատ է նեղում ինձ,- խնդրեց պատանին, առանց խմելու։ Աղջիկը անխոս ափով վերցրեց ջրից և զգուշորեն լվաց մողեսի պատճառած վերքը,- Օ՜ֆ, մի տեսակ թեթևացա,- խորը ծունչ քաշեց պատանին, ապա շարժեց թիկունքը,- Կարծես ցավը անցավ,- ողջ ճամփորդության ընթացքում առաջին անգամ ժպտաց նա, ձեռքով շոշափելով վերքը,- Այստեղ ջուրն էլ է անմահական։ Էմմին ու տղան ուրախացած պատանու համար, սկսեցին լիաթոք հիանալ բնության կատարելությամբ։

Հեռվից երևացին դեպի իրենց կողմը եկող սպիտակազգեստ մարդկանց մի խումբ։

- Դավի՜դ,- բացականչեց Վագը և ընդառաջ վազեց։ Աղջիկն ու պատանին ժպտալով մտիկ արեցին իրար։

- Այո՛ Վագ, նորից հանդիպեցինք,- Դավիդը գրկեց տղային,- Այս անգամ ապագայի երկրում։

- Որքա՜ն   գեղեցիկ երկրում ես ապրում,- երանությամբ արտաբերեց տղան։

- Շատ կցանկանայի, որպեսզի այն ձերը լիներ, բայց ավա՜ղ, այն պատկանում է ապագային, իսկ դուք ներկան եք, ուր տիրում է քաոս ու մղձավանջ արթնացած չարի ողորմածությամբ,- Վագը մեղավորի պես գլուխը կախեց։

- Այս երկիրը շատ ժողովուրդների երազանքն է, քանի որ չարը դեռ ոտք չի դրել այստեղ,- պատասխանեց Դավիդը և նայեց մոտեցող լույսի կողմը, որտեղից հայտնվեց Արեգանին։

- Արեգանի՜,- միաժամանակ շշնջացին պատանին ու աղջիկը։

- Ահա՝ և Հավերժության ամրոցի տիրակալը,- ինչպես միշտ սիրով ասաց Դավիդը և որպես հարգանքի տուրք մի քայլ ետ քաշվեց։

- Այստեղ երկար մնալ չեք կարող։ Այնտեղ՝ ձեր երկրում դուք շատ անելիք ունեք,- Արեգանին դիմեց ճամփորդներին, ապա Դավիդին,- Ետ ուղարկի՛ր նրանց, իսկ ես պետք է Գրինյուսին օգնեմ- հրահանգեց նա և վեր սլացավ։

- Նա այնքան էլ գոհ չէ մեզանից,- նկատեց պատանին և երեքով հարցական նայեցին Արեգանիի հետևից։

- Այո՛, նա դժգոհ է, քանի որ դուք ոչ մի անգամ չեք օգտվել սրտիկներից և բավականին ժամանակ եք կորցրել անմիտ փախուստի վրա և մենք ստիպված էինք ձեր առջև բացել թափանցիկ պատը։

Ճամփորդները մեղավոր նայեցիր իրար,- Մենք միայն հասցնում էինք փախչել,- փորձեց արդարանալ աղջիկը, իսկ Էդգարը վիրավոր էր։

- Առավել ևս,- պատասխանեց Դավիդը և ձեռքը վերից վար սահեցրեց նրանց վրայով։ Երեք ցեխակոլոլ ճամփորդների տեսքը փոխվեց։

 - Մենք փայլում ենք,- բացականչեց Վագը, նկատի ունենալով իրենց մաքուր ու պարզ տեսքը։

- Իսկ այժմ ձեր ժամն է վերադառնալու։ Դուք քիչ ժամանակ ունեք, իսկ առջևում դժվարին փորձություններ են,- դիմեց նրանց Դավիդը։

- Իսկ Հավերժության ամրո՞ցը,- դուրս թռավ Վագի բերանից։

- Այո՛ իհարկե, բայց ոչ հիմա,- պատասխանեց Դավիդը, շոյելով տղայի ոսկեփայլ գանգուրները։

Արեգանիի հրամանով երեք ճամփորդները լքեցին ապագայի երկիրը, ուղղություն վերցնելով դեպի արևելք․․․