ՄՈԼՈՐՎԱԾ ՀՈԳԻՆԵՐԻ ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

Տխրությունն է մարդու հոգին ավելի մաշեցնո՞ղ թե անցյալի հիշողությունը։ Շոպենի երաժշտությունը ունակ է քրքրելու մարդու հոգին և այնտեղից դուրս բերելու ողջ անցյալի ելևեջները և այդ ամենից կերտելու իրական պատմություն։

Հոգին ունակ է խռովելու ժամանակից և պտտվելու անցյալի շուրջը, որքան էլ այդ երևույթից մարդու սիրտը նվաղի։ Մարդը կարող է միտքը ներբեռնել անկատար ու տխուր, սակայն կարոտյալ անցյալով։ Չէ՞որ, այնտեղ, այն հեռավոր անցյալում նա առնվազն երիտասարդ էր ու խանդավառ, իսկ արևը իր ջերմությամբ ավելի մոտիկ էր թվում աշխարհին, քան տարիներ հետո։

Մանկությունը մարդու ամենաքաղցր բարեկամն է՝ առավել ևս, եթե այն անցյալ է, իսկ երկինքը, որքան էլ պատված լինի սև ամպերով՝ այն միայն անձրևաբեր է՝ առանց վտանգավոր որոտի ու կայծակի։

Երաժշտությունը կարող է փոխել մարդու հոգեվիճակը՝ այն կամ հուսահատեցնում է, եթե մելամաղձոտ է կամ ոգևորում ու առաջ է հրում դեպի անհասանելի թվացող բարձունքներ, եթե այն կյանքով լի է։ Բարձունքները տարբեր են լինում՝ լինում է ժայռի պռկի բարձունք, որը հոգեհարազատ է արկածախնդիրներին․․․

  Արևավառ աշխարհը կարող է երես թեքել մարդուց, եթե նա հոռետես է։։ Մշտապես մենակությունը նրան սովորեցնում է հաշվել անցորդներին, սլացող մեքենաներին, պատահական շենքի քարերը, լուսամուտները, աստիճանները, թռչող ինքնաթիռերը, ամպի ծվենները՝ այս ամենով հանդերձ մարդը կարող է վախենալ հաշվել աստղերը, եթե սնոտիապաշտ է, իսկ գուցե պարզապես ի վիճակի չէ՞։ Չէ՞որ նրանք ցիր են եկած երկնքով մեկ՝ հա փախչում են ու նորից հայտնվում, կարծես իրենց խաղով փորձում են նրա մեջ արդնացնել հավատը․․․

Տարիները կարոտ են ծնում և այն միանալով խուճուճ ճամփաներին, մարդու հոգին խճճում են ժամանակի ստեղծած լաբիրինթոսում։ Կյանքը կազմված է որոնումներից՝ մեկ գոյության կռիվ, մեկ կարոտ, մեկ երեևույթից նրբացած ու մաշված հոգին փրկելու կռիվ։ Ցանկացած երեկ անցյալ է դառնում և այն այլևս կմնա անցյալ․․․Սակայն մարդը երբեք չի փորձում այդ փախչող երեկը իմաստավորել և ձգտել դեպի լույսը․․․

  

                                                                       ՆԱ

 Երեք անգամ պատվաստվելուց հետո, նա դարձել էր կասկածամիտ՝ միտքը դատարկ էր, հայցքը ցիր։ Նա իրեն զգում էր ապակե վանդակի մեջ, կարծես անտես մի ուժ նրա միտքը շղթայել էր։

Մտածում էր ու միշտ կասկածամտորեն պատասխան փնտրում ամենուր և ամենքի մեջ, իսկ անցորդները լուռ էին ու անտարբեր։ Նա սկսում էր խորհել նաև այդ լռող մարդկանց մասին․ «Գուցե նրանց, բոլորի ուղեղն էլ է՞ կախել, ինչպես ասենք համակարգիչի մոտ է պատահում»։Այդ մտքի վրա տեղից վեր էր թռչում և վազում անտառ, սկսում քայլել ու քայլել։ Հանկարծակի ծմակից հայտնվող եղնիկը նրան ստիպում էր մի պահ քարանալ տեղում, սպասել, մինչև կենդանին անհետանում էր մոտակա թավուտում։ Նա այդ կարճ ակնթարթում հասցնում էր հինալ բնության այդ կատարելությամբ, միաժամանակ նախանձել, որ կենդանին իր փախուստով զերծ է մնում մարդու ստեղծածից․․․ 

Նորից տրվում էր սեփական մտքերին և նորից մնում նույն հարցին․«Ինչու՞ ամեն ինչ այսպես փոխվեց»։ Նա տխրում էր ամբողջ հոգով և հանկարծ մոտակա թավուտից վեր էր թռչում միայնակ մի կարապ, բարձր կռինչով։ Նա նորից միտքը տուրք տված հիացմունքին մնում էր թռչունի հետևից նայելով․« Նա ևս մենակ է», բայց անսպասելի նրան էր միանում մի ուրիշ կարապ․« Լավ է, նա մենակ չէ, մենակը տխուր երևույթ է, որքան էլ կողքից ասեն թե ամուսնացած ես։ Ամուսնացած մարդու մենությունն ավելի տխուր է»։ Նա նորից տուրք տված հարազատ դարձած մտքերին քայլում էր սարն ի վեր, որտես դեռ երեկ կանաչ դրախտ էր, իակ հիմա նրա առջև նորից բացվեց կոճղերի շարքը․« Էս անտառն ինչու՞ չորացավ»․ հանկարծ դարսված ճյուղերի հետևից դուրս էր փաղչում եղնիկը և սլանում անորոշ ուղղությամբ։ Նա երկա՜ր մնում էր նրա հետևից նայելով․ «Անտառը չորացավ, անտուն թողեց խեղճ կենդանիներին»։

Բարձունքը, որտեղ նա հասավ՝ քամոտ էր, իսկ անտեսանելի կաթիլները շարունակում էին թրջել նրա դեմքը։ Սովորության համաձայն նա երկար նայում էր երկնքին, կարծես փնտրելով կաթիլաբեր ամպերին։ Երկինքը սպիտակ էր և նրան թվում էր թե այն արտասվում է չորացող, կոճղերի վերածվող մայր բնության համար։

Օրը մոտենում էր ավարտին։ Շուտով հորիզոնը աչքերը կիսախուփ արեց։ Հեռվից լույսեր երևացին՝ լեհերն էին։ Ընկած ծառերը բարձել, տանում էին իրենց երկիր։ Նա երկա՜ր նայում էր հեռացող մեքենայի հետևից, կարծես հայացքով հրաժեշտ տալիս մայր անտառի զավակներին։ 

Սկսեց դանդաղ քայլել, սակայն տուն գնալ չէր շտապում։ Նրա համար այնտեղ ամեն ինչ օտար էր՝ երգը, լեզուն, ուտելիքը, իրերը, անգամ տան ջերմությունը։ Մնաց դրսում այնքան, մինչև օրը մթնեց։ Երբ բակ մտավ, սառած ու թրջված գլուխը թափահարեց, կարծես ցանկանալով թարմացնել ուղեղը, սակայն ոչինչ չստացվեց։ Նորից հիշեց երեք պատվաստումը․« Գլուխս այլևս առաջվանը չէ»․ Նման մտքերով նա մտավ տուն, լուռ անցավ իր սենյակը, որտեղ նրան սպասում էին լուսամուտն ու համակարգիչը՝ աշխարհին կապող երկու բան․․․